Gün geçmiyor ki bir sağlık sorununun pestisit yani tarım ilaçları nedeniyle de ortaya çıktığının farkına varılmasın. Bu sağlık sorunları kendisini tarım ilacını uygulayan çiftçilerde, uygulama yerine yakın yaşayan insanlarda, tarım ilaçlarının kalıntıları nedeniyle bunların uygulandığı gıdaları tüketenlerde ve genetik etkiler nedeniyle bu kişilerin çocuklarında gösterebilir. Üstelik, ticari olarak sınırların kalktığı ve ulaşımın kolaylaştığı bu çağda, dünyanın bir ucunda üretilen bir gıda maddesi, diğer ucundaki bir ülkede kolayca tüketilebilmektedir. Bu yüzden tarım ilaçlarının denetimi tüm dünya için çok kritik bir sağlık sorunudur.
Kanada’daki Simon Fraser Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi’nde çalışan Prof. Dr. Bruce P. Lanphear, 27 Temmuz 2023’te, geride, içinde ciddi ve ürkütücü bilimsel iddialar ve sorular barındıran bir istifa mektubu bırakarak, Pestisit Yönetimi Düzenleme Kurumu’nun Bilimsel Danışma Komitesi eş başkanlığından ve üyeliğinden istifa etti.
Konuyla ilgili kendi yorumlarımı iletmeden önce, Prof. Lanphear’ın istifa mektubunu daha iyi anlamaya yardımcı olacak bir kaç açıklamada bulunacağım.
Pestisit Yönetimi Düzenleme Kurumu (Pesticid Management Regulatory Agency) Kanada’daki Sağlık Bakanlığına bağlı olarak çalışır. En önemli görevi pestisitleri en son bilimsel gelişmeler ışığında, yol açabileceği olumsuz sağlık etkileri açısından değerlendirerek tescil etmek ve bu değerlendirmeyi 15 yılda bir tekrarlamaktır. Prof. Lanphear işte bu kuruma bilimsel danışmanlık yapan komitenin eş başkanıdır.
Zararlılarla Mücadele Danışma Konseyi (Pest Management Advisory Council) ise konuyla ilgili olarak doğrudan Sağlık Bakanına tavsiyelerde bulunur ve içinde sektör temsilcilerini de barındırır.
Maksimum kalıntı limiti bir tarım ilacı etiket talimatlarına göre kullanıldığında gıdanın üzerinde veya içinde kalmasına izin verilen en yüksek tarım ilacı kalıntısı miktarıdır.
Benim görüşlerime gelecek olursak..
Dikkatlice okunursa, Prof. Dr. Bruce P. Lanphear’ın istifa mektubu aslında bir tiyatroyu Kanada halkının gözlerinin önüne seriyor: “Bilimsel Danışma Komitesi’nin görev tanımının kapsamı, sektör temsilcilerini de içeren Zararlılarla Mücadele Danışma Konseyi’nin görev tanımının kapsamından daha kısıtlıysa, Bilimsel Danışma Komitesi’nin PYDK’nın daha şeffaf olmasına yardımcı olabileceğine ya da Kanadalıların zehirli tarım ilaçlarından korunmasını güvenceye alacağına inancım çok az ya da hiç yok.” Yani, sistemi bir kez böyle kurdunuz mu, yasa ya da hukuk denilen şey mevcut durumu yani sektör temsilcilerinin egemenliğini sürdüren bir tiyatro haline gelir.
Ama tiyatro bile olsa, bu işler öyle kabaca yürümez. Bilimsel yönteme dair kritik bir tartışmada öyle bir “çözüm” önerirler ki, kabul etmek zaten gerçeğe ulaşamayacağınızı bilerek işe koyulmak demektir: “Bize, kibarca, basit bir örnek kullanmamızın daha bilgilendirici olacağı söylendi.“
Bizzat bu oyundan çıkarı olanlar iki yüzlülükle, işin iç yüzünü bilmeyenler ise saflıkla oyunu gerçekçi bularak alkışlayabilirler, ama Prof. Lanphear bu oyunun figüranı olmak istememiştir: “Kişisel olarak daha da rahatsız edici olansa, Bilimsel Danışma Komitesi’nin ve benim komitedeki eş başkan olarak rolümün PYDK’nın Kanadalıları zehirli tarım ilaçlarından koruduğuna dair yanlış bir güvenlik duygusuna yol açmasından duyduğum endişedir.“
Hocanın istifa mektubu “işlerin gerçekte nasıl yürüdüğünü” anlamak için defalarca okunmayı ve durup düşünmeyi hak ediyor. İngilizceden Türkçeye çevirdim. Buyurun..
İlk yorum yapan olun