Kimyasal Maddelerle Olan Meslek Hastalıkları listesi aşağıdadır.
Yükümlülük | Hastalık Tehlikesi | |||
Hastalıklar ve Belirtileri | Süresi | Olan Başlıca İşler | ||
A – I, a Arsenik ve bileşikleri ( arsenikli hidrojen dışında ) | ||||
Akut : | 1 ay | – Arsenikli minerallerin elde | ||
– Akut gastro-intestinal boz- | edilmesi, işlenmesi, | |||
ukluklar ( kusma, koleri- | – Sülfirik asit yapımında için- | |||
form diare, mide – barsak | de arsenik bulunan piritin | |||
krampları, eksikoz ), | kavrulması, piritin taşınması, | |||
– Serebrospinal bozukluklar | ve depolanması,kavurmanın | |||
( baş ağrısı, bilinç bozukluk- | yapıldığı kurşunlu hüc- | |||
ları, delir, kas krampları ), | hücrelerdeki artıklar, | |||
Kronik : | 1 yıl | – Arsenik ve bileşiklerinin | ||
– Lokal deri lezyonları (eri- | elde edilmesi, işlenmesi, | |||
tem, follikülit, ülserasyon | – Piroteknik, | |||
gibi ), | – İlaç sanayiinde arsenikli mad- | |||
– Konjonktivit, blefarit, | maddelerin kullanılması, | |||
– Burun lezyonları ( septum | – Arsenikli pedisid ve | |||
ülserasyonu, delinme ), | kereste empermeablize edici mad- | |||
– Generalize deri lezyonları | delerin yapımı ve kullanıl- | |||
(hıperkeratos, saç dökülmesi, | ması, | |||
tırnak kırılması ve tırnak- | – Bazı yapay taşların fabrikas- | |||
larda Mee çizgileri, hi- | kasyonu ( malachit ), | |||
perhidroz, melanoz gibi ) | – Arsenik triklörür ile metal | |||
– Polinevritler | yüzeylerinin brüne edilmesi, | |||
– Toksik karaciğer ve böbrek | – Arsenikli boya maddeleri | |||
parankim zararları ( ikter, | tentür, pigment, cila, emaye | |||
albüminüri ), | vernik yapımı, bunların özel- | |||
– Deri, solunum yolları ve | likle yer ve duvar döşeme- | |||
karaciğer kanserleri, | ciliği ile dokumaların bo- | |||
– Periferik dolaşım bozukluğu, | yanmasında kullanılması, | |||
akrosiyanoz, gangren. | – Lastik sanayii ( vulkanizas- | |||
yon), | ||||
– Cam ve seramik sanayiinde | ||||
arsenikli ham maddelerin | ||||
kullanılması, | ||||
– Tabaklıkta tüy ve kılların | ||||
temizlenmesi, post ve kürk- | ||||
lerin boyanması, dirençleri- | ||||
nin arttırılması, şarapçılık, | ||||
hayvan derisi doldurma iş- | ||||
leri | ||||
( Tanı için, gerektiğinde, idrar, dışkı, tırnak ve saçlarda arsenik miktarı tayin edilir. | ||||
B.A.L. verilerek yapılan provakasyon ile arsenüri sağlanır. ) | ||||
A – I, b Arsenikli Hidrojen veya Arsin ( AsH3 ) | ||||
Akut : | 15 gün | – Arsenik bileşikleri ile kir- | ||
– Baş ağrısı, karın ağrısı, nev- | lenmiş asitlere ( klorhidrik | |||
ralji, parestezi, | asit, sülfürük asit gibi ) me- | |||
– Hemoliz, hemolitik ikter, he- | tallerin aşındırılması, | |||
hemoglobinüri, anüri, akut | – Kuvvetli asitler kullanarak | |||
böbrek yetmezliği, | arsenikli cevherlerin işlen- | |||
Kronik : | 1 yıl | mesi, | ||
– Baş ağrısı, kas ağrısı uyku- | – Cüruf ve cevherlerin yaş iş- | |||
suzluk, | lenmesi | |||
– Anemi ( basofil granunasyon-lu | – Ferrosilis veya mangan sili- | |||
lu cabot halkaları ) , | sidlerin yapımı, taşınması | |||
– Böbrek fonksiyon bozukluğu. | ve kullanılmasında bu mad- | |||
de lere nemin etkisi, | ||||
– Kimya sanayiinde kadmiumun | ||||
geri kazanılması, | ||||
– Kurşunlu maden cevherlerin | ||||
den gümüş elde edilmesi, | ||||
– Arsenikli cevherlerden asit | ||||
sülfürik elde edilmesi, | ||||
– Arsenikli kirlenmiş asit | ||||
sülfürikden klorhidrik asit | ||||
elde edilmesi, | ||||
( Gerektiğinde idrarda, dışkıda, | – Kuvvetli asitlerin saklandığı | |||
kusmukta arsenik tayini | kapların ve tankların temiz- | |||
yapılır | lenmesi | |||
– Asetilen yapımı | ||||
– Kuvvetli asitlerle kazanlar- | ||||
daki veya borulardaki kazan | ||||
taşlarının temizlenmesi. | ||||
A – 2 Berilyum ( Glüsinyum ) ve Bileşikleri | ||||
Akut : | 15 gün | – Cevherlerin işlenmesi ve | ||
– Metal humması | berilyum elde edilmesi | |||
– Toksik berilyum pnömonisi | – Berilyum bileşik ve alaşım- | |||
( dispne,siyanoz,solunum | larının elde edilmesi, | |||
yetmezliği, röntgende önce | – Alüminyum lehim tozu ( beril- | |||
milier tbc. benzeri görünüm, | yum fluorür ) elde edilmesi, | |||
sonra yaygın infiltrasyon ), | – Kristal,seramik,porselen ve | |||
Kronik ( berilyoz ) : | 5 yıl | ateşe dayanıklı maddelerin | ||
– Öksürük, dispne (toksikpnö- | yapımı | |||
moniyi izler) kronik korpul- | – Fluoresans ekranlar ve di- | |||
monale, spontan pneumotorks, | ğer fluoresans materyal, telsiz | |||
– Deri lezyonları ( dermatit, | tüpü, radyo lambaları, am- | |||
eritem, allerjik dermatoz, | puller için flaman, lüks | |||
granulomlar, keloid ) | gömleği yapımı | |||
– Berilyum raşitizmi, | – Atom reaktör sanayiinde | |||
– Karaciğer fonksiyon bozukluğu | yanma çubuk ve maddelerinin | |||
elde edilmesi, | ||||
– Füze ve uzay araçlarının yö- | ||||
netim sistemleri ve ölçü ge | ||||
reçlerinin yapımı. | ||||
( Gerektiğinde idrarda berilyum tayini, B – 2 dipnotunda olduğu gibi, kutan testler, | ||||
solunum fonksiyon testleri yapılır, alveolar gaz difüzyonunda bozulma olup olmadığı | ||||
saptanır. ) | ||||
A – 3, a Karbonmonoksit | ||||
Akut : | 15 gün | – Yanlış yapılmış ve defektli | ||
– Bilinç kaybı, kas krampları, | ısıtma sistemleri | |||
kalpte ritm bozukluğu, solu- | – Havagazı şebekesi tamiri, | |||
solunum yetmezliği, | – Açık ocaklar | |||
Kronik : | 6 ay | – İçinde karbonmonoksit bu- | ||
– Nervöz ve psişik bozukluklar | lunan gaz karışımlarının | |||
( uyku,bellek bozuklukları, | elde edilmesi, dağıtımı ve | |||
parkinsonizm, görme ve ko- | sanayide kullanılması, | |||
konuşma bozuklukları ), | – Garaj, depo ve tamirhaneler- | |||
– Fonksiyonel veya organik | deki çalışmalar, | |||
kalp ve dolaşım bozukluk- | – Kötü havalandırılan, kapalı | |||
ları, | yerlerde motor işletilmesi, | |||
– Özellikle, yeraltı, kapalı yer ve | ||||
tünellerdeki yangın ve patlamalar, | ||||
– Metal karbonillerin elde edilme- | ||||
si ve kullanılması, | ||||
– Kimya sanayiinde bazı sentez- | ||||
ler için karbonmonoksit kulla- | ||||
ması, | ||||
(Gerektiğinde kanda karbonmonoksit veya karboksihemoglobin tayini, elektrokardio- | ||||
grafi, elektroensafalografi ve elektromiyografi yapılır.) | ||||
A – 3, b Fosgen ( karbonilklorür ) | ||||
Akut ve Subakut : | 7 gün | – Fosgen elde edilmesi, | ||
– Üst solunum yolları irritas- | – Kimya sanayiinde ilaç ham- | |||
yonu öksürük | maddelerin ve bazı boya | |||
– Akut akciğer ödemi | maddelerinin elde edilmesin- | |||
Kronik : | 6 ay | de fosgen kullanımı, | ||
Non spesifik respirasyon | – Yangın söndürücü olarak | |||
sendromu, | kullanılan karbontetraklorür | |||
gibi organik klorlu bileşik- | ||||
lerin, kloroform, | ||||
tetrakloretan, trikioretilen v.b. nin | ||||
ısınması sonucu fosgen meyda- | ||||
na gelişi, | ||||
– Bu maddelerin bir ısı kaynağı | ||||
ile teması sonucu ( örneğin | ||||
kaynak yapımı ) fosgen mey- | ||||
dana gelişi. | ||||
A – 3, c Hidrosiyanik asit, siyanidler ve siyan bileşikleri | ||||
Akut : | 7 gün | – Sıvı hidrosiyanik asit, siyanid- | ||
– Ağızda acı badem kokusu, | ler, ferro siyanat ve diğer türev- | |||
kas krampları, trismus, | revlerin elde edilmesi, | |||
midriasis, | – Zararlı böceklere ( tarım ) fare | |||
– Dispne, siyanoz, asfiksi, | lere ( değirmen, gemi ) karşı gaz | |||
bilinç kaybı koma. | şeklinde hidrosiyanik asit kul- | |||
Subakut | 1 ay | lanılması | ||
– Baş ağrısı, baş dönmesi, | – Siyanizasyon ile asal maden- | |||
bulantı, halsizlik | madenlerin ( altın,gümüş ) elde | |||
– Dispne, | edilmesi, | |||
– Kas krampı nöbetleri | ||||
Kronik : | 6 ay | – Galvanizasyon işlemlerinde | ||
– Ekzematiform dermatoz, | siyanat kullanılması ( altın, | |||
– Konjonktivit, | gümüş, nikel, kadmiyum, ba- | |||
– Parmaklarda ülserler, | kır v.b. Galvanizasyonu ), | |||
– Stenokardi ( EKG değişiklik- | – Metal döküm parçalarının | |||
leri ), | ısıtılarak işlenmesi, | |||
– Nötropenili lenfositoz, | – Pleksiglas ( asetosiyanhidrin ) | |||
– Nervöz belirtiler | yapımı, | |||
– Akrilnitrillerin pestisid olarak | ||||
ve sentetik elyaf yapımında | ||||
kullanılması, | ||||
– Siyanidlerin elde edilmesi, bun- | ||||
larla temas ve yapay gübre ola- | ||||
rak kullanılmaları | ||||
A – 4 Kadmium ve bileşikleri | ||||
Akut : | 15 gün | – Kadmiyum elde edilmesi, | ||
– Metal döküm humması, | – Kadmiyum alaşım ve bileşik- | |||
– Trakeit, bronşit, bronkopnö- | lerinin yapımı, | |||
moni, | – Nikel kadmiyum akümülatörle- | |||
– Baş ağrısı, dönmesi, şiddetli | rinin yapımı, | |||
susuzluk ve boğazda kuruluk | – Daldırma, püskürtme veya elek- | |||
duygusu, | troliz yollarıyla metallere kad- | |||
– Kanlı kusma ve ishal, | miyum kaplama, | |||
– Karaciğer ve böbrek parankim | – Kaplama, alaşım veya kirlilik | |||
zararları, | olarak kadmiyum bulunan me- | |||
Kronik : | 5 yıl | tal eşyanın eritilmesi, lehimlen | ||
– Üst solunum yolları irritas- | mesi, kesilmesi, | |||
yonu, | – Atom reaktörleri için kontrol | |||
– Dişlerde sarı renk, | çubuğu yapımı, | |||
– Burun mukozasında ülseras- | – Kadmiyumlu boyaların ( kad- | |||
yon ve atrofi, anosmi, | miyum sarısı ve kırmızısı ) | |||
– Anemi | yapımı ve kullanılması, | |||
– Karaciğer ve böbrek paran- | – Fotosel, lehim elektrodu, | |||
kim zararları | kadmiyum buharlı lambalar, | |||
– Kemik değişiklikleri ( os- | donanma fişekleri, sis bom- | |||
teomalazi ve volkman send- | baları yapımı | |||
romu biçiminde ) ve buna | ||||
bağlı yürüme bozuklukları. | ||||
( Gerektiğinde idrar, kan ve dışkıda kadmiyum tayini, aminoasidürinin saptan- | ||||
ması için Haler deneyi yapılır. | ||||
A – 5 Krom ve bileşikleri | ||||
– Dermatit, deride “kuş gözü” | 1 yıl | – Krom, krom alaşım ve bileşik- | ||
görünümünde ülserler, | rinin elde edilmesi, | |||
– Allerjik dermatoz ve derma | – Galvanoteknik ( elektrolitik | |||
titler, | kromlama ), | |||
– Konjonktivalarda ve üst | – Mineral boya maddelerinin | |||
solunum yollarında irri- | yapımı ve kullanılması ( çin- | |||
tasyon, | ko ve kurşunlu boyalar ), | |||
– Burun septumunda ülser ve | ( Özellikle tekstil, halı, cam | |||
perforasyon | ve seramik sanayiinde ) | |||
– Ösofajıt, gastrit, mide ülser- | – Kerestelerin empermeablize | |||
leri ( 6 değerli, suda | edilmesi, pastan koruyucu | |||
eriyen krom bileşiklerinin | madddelerin yapımı ve kulla- | |||
az ve uzun süre ağızdan | nılması, bitkisel zamklar ve | |||
alınması ile | kesme yağlarının yapımı, | |||
– Bronş karsinomu, | – Tabaklık, deri ve ayakkabı | |||
– Hemorajik nefrit, anüri, | sanayiinde, | |||
– Pnömokonyoz ( kromatlarla ) | – Metallerin aşındırılma ve te- | |||
mizlenmesi, cam yapımı | ||||
( sülfokromikasit ve kromik | ||||
asitle ), | ||||
– Boyanmış maddeleri beyaz- | ||||
latma suyu elde edilmesi ve | ||||
kullanılması, | ||||
– Lithografide, fotoğrafçılıkta | ||||
kromik asit ve alkali kromat | ||||
olarak, | ||||
– Donanma fişeği yapımında, | ||||
– Çimento yapımında ( 6 değer- | ||||
ğerli krom bileşikleri ). | ||||
( Gerektiğinde cilt testleri, idrarda krom tayini, allerjik dermatoz ve dermatitler | ||||
için B – 2 dipnotunda yazılı testler yapılır. ) | ||||
A – 6 Cıva ve bileşikleri | ||||
Cıva ve Anorganik Civa Bileşikleri | ||||
Akut : | 15 gün | – Civalı maden cevherlerinin | ||
– Ağızda metal tadı, salivasyon | çıkarılması ve işlenmesi, | |||
cıva stomatiti, | – Civa destilasyonu ve fabrikas- | |||
– Solunum yolları irritasyonu, | yon artıklarından civanın geri | |||
– Dermatoz, | kazanılması, | |||
– Kusma, kanlı diyare barsak | -Amalgam ve civa bileşikleri- | |||
mukozasında nekroz, | nin elde edilmesi, | |||
– Önce diürezde artma, sonra | – İçinde altın ve gümüş bulu- | |||
anüri, mesane tenezmi, böb- | nan cevherlerin işlenmesi, | |||
rek fonksiyon bozukluğu, | – Civa lambalarının floresans | |||
Kronik ( Hydrargyrismus ) : | 1 yıl | tüplerin, radyo ve televizyon | ||
– Salivasyon, gingivit, diş et- | sanayiinde alıcı, verici, güç- | |||
lerinde civa çizgisi, stomatit, | güçlendirici tüplerin, röntgen | |||
sinüzit, diş dökülmesi, ağız | tüplerinin, flamanlı elektrik | |||
ağız kuruluğu, yutakta kıza- | ampullerinin yapımı, | |||
rıklık (cıva yutağı), | – Redresör tüpleri ve cıva bu- | |||
– Karaciğer ve böbreklerde | harlı lambaların yapımı, ba- | |||
fonksiyon bozukluğu, | kımı, onarımı, | |||
– Psişik bozukluklar (erethis- | – Termometre, barometre, ma- | |||
mus mercurialis) : | nometre gibi ölçü ve labora- | |||
ajitasyon, fobiler, emosyo- | tuvar gereklerinin yapımı, | |||
nel labilite, dikkat ve | bakımı, onarımı, | |||
bellek bozuklukları, kişilik, | – Civa akümülatörlerinin yapı- | |||
değişikliği, | mı ve onarımı, | |||
– Tremor mercurialis ( par- | – Elektro gereçlerde civanın | |||
mak, dil ve ağız köşelerinden | iletken olarak kullanılması, | |||
başlayıp ekstremitelere | ||||
yayılan entansiyonel tre- | ||||
mor), yazıda değişme, | ||||
– Paresteziler ( en çok gövde- | ||||
de ve ekstremitelerin distal | ||||
kısımlarında), | ||||
– Konuşma bozuklukları , | – İçinde civa bulunan ilaçların | |||
kekeleme (en çok fısıltılı | katalizatör olarak kullanılması, | |||
seslerde konuşma zorluğu, | – Civa katodlarıyla elektroliz, | |||
Organik civa bileşikleri | – İçinde civa bulunan ilaçların | |||
Akut ve Subakut : | 15 gün | ve bitki koruma maddeleri- | ||
– Anorganik civa zehirlen- | nin yapımı ve ambalajlan- | |||
mesindeki belirtiler (daha | ması | |||
hafif olarak ), | – İçinde civa olan boya ve ya- | |||
– Anestezi parestezi,motorik | pıştırıcı maddelerin yapımı | |||
felçler, | ve kullanılması, | |||
Görme ve konuşma bozuk | – Civa bileşikleri veya amal- | |||
lukları, | gam yardımı ile altınlama, | |||
Kronik : | 1 yıl | gümüşleme, kalaylama, | ||
– Anorganik civa zehirlen | bronzlama, dalgalı yüzey iş- | |||
mesindeki gibi, | leme gibi çalışmalar, | |||
– Merkezi sinir sistemi bo- | – Şapka sanayiinde ham ma- | |||
zuklukları (irreversibl). | teryelin hazırlanması, fötr | |||
yapımı, ( aşındırma, civa tuz- | ||||
ları kullanarak hayvan derisi | ||||
doldurma | ||||
– Tahıl ve tohumlarla çalışma, | ||||
bunların dezenfeksiyonu, | ||||
konserve edilmesi, tarla çalış- | ||||
maları, kerestelerin konser- | ||||
ve edilmesi, | ||||
– İşletme ve laboratuvarlarda | ||||
civa ve civalı gereçlerle | ||||
çalışma, | ||||
– Dişçilikte amalgamla çalış- | ||||
ma, | ||||
– Foto laboratuvarlarında çalışma. | ||||
lışma. | ||||
( Gerektiğinde idrar, kan ve dışkıda civa miktarı tayini yapılır. ) | ||||
A – 7 Manganez ve bileşikleri | ||||
Akut : | 15 gün | – Maden cevherlerinin çıkarıl- | ||
– Solunum yolları irritasyonu, | ması, taşınması, işlenmesi , | |||
– Mangan pnömonisi | ( mangan oksitlerin parçalan- | |||
Kronik ( manganismus ) : | 1 yıl | ması ), | ||
– Mangan parkinsonizmi | – Alaşımların yapımı (ferro | |||
( yürüme bozukluğu, ekstre- | mangan, manganlı bakır, | |||
mitelerde motorik rijidite, | manganlı çinko, manganlı | |||
tremor, maske yüz, yutma | bronz), | |||
zorluğu, salivasyon, konuş- | – Potasyum permanganat elde | |||
ma bozukluğu ), | edilmesi ve kullanılması, | |||
– Kas tonusunda artma, yazıda | – Demir sanayiinde mangan | |||
değişme (mikrografi), | kullanımı (manganlı çelik | |||
– Psişik bozukluklar (ağlama, | raspası), | |||
gülme krizleri ), | – Seramik ve cam sanayiinde | |||
– Karaciğer parankim zararları | oksidasyon ve kükürtsüzleş- | |||
– Basedow sendromu. | tirme, | |||
– Manganlı boya maddelerinin | ||||
yapımı ve kullanılması, | ||||
– Mangan sülfatlı yapay gübre- | ||||
lerin yapımı, taşınması ve | ||||
kullanılması, | ||||
– manganlı kaynak elektrotları yapımı | ||||
ve kullanılması | ||||
– Manganlı kuru pil yapımı,. | ||||
( Gerektiğinde kanda, safrada, saçlarda mangan miktarı tayini, idrarda koproporfirin | ||||
ve provoke manganüri yapılır.) | ||||
A – 8, a Nitrik asit | ||||
– Cilt yanıkları, | 3 Ay | – Nitrik asit yapımı, | ||
Ciltte ülserasyon, | – Organik gübre, patlayıcı | |||
– Pigmentli sikatrisler, | madde nitrosellüloz, sentetik | |||
keloid, | ipek ve deri, saat camı, cila, | |||
– Üst solunum yolları ve göz | boya maddeleri, kolloidum | |||
mukozasında irritasyon | yapımı, | |||
– Gözde yanık, görme kaybı, | – Metallerin toplanması, ayık- | |||
– Akut akciğer ödemi, | lanması, fikse edilmesi, kazın- | |||
– Kollaps, şok, | ma sı,temizlenmesi,meneviş- | |||
– Ösofagusta atrezi ve perfo- | lenmesi, galvenize edilmesi, | |||
rasyon ( ağızdan alınmışsa ) , | -Kezzapla aşındırma, | |||
-Keçe ve boncuk yapımı. | ||||
A – 8, b Nitroz gazları | ||||
( N0, N 02, N2 0, N2 03, N2 05 ) | ||||
Akut : | 15 gün | – A-8, a bölümünde belirtilmiş | ||
– Gözde ve solunum yolların- | nitrik asit kullanılmasıyla | |||
da irritasyon, | ilgili bütün işler, özellikle | |||
– Bronkopnömoni, akciğer | kimya sanayii, bütün nitras- | |||
ödemi ( birkaç saat-2 gün- | yon proçesleri, sülfirik asit | |||
lükbir latent dönemden | mı, sentetik boya madde- | |||
sonra, | leri sentetik maddeler, | |||
– Kusma, ishal, | patlayıcı maddeler, ilaç | |||
– Methemoglobinüri, siyanoz, | yapımı, hidrokarbonların | |||
Kronik : | 1 yıl | nitre edilmesi | ||
– Kronik, konjonktivit, keratit, | – Ark, lambaları, yüksek geri- | |||
– Kronik bronşit, anfizem, | lim li elektrik v.b. kullanılma- | |||
– El,saç,diş ve ciltte sarı renk, | sı, kaynak işleri, | |||
dişlerde çürüme, | – Bakırın cilalanması, alüminyu- | |||
mun aklarla laklarla işlenmesi, | ||||
metallerin aşındırılması, gravür, | ||||
fotogravür, fötr yapımı | ||||
(postların kılsızlaştırılması), | ||||
kimya sanayi, bütün nitras- | ||||
otojen kaynak , galvanoplasti, | ||||
– Tahtaların depolanması (silo | ||||
hastalığı), | ||||
– Dökümhanelerde arkla kesme | ||||
işlemleri, | ||||
– Nitrik asidin organik madde- | ||||
lerle ( hasır, tekstil v.b. ) kon- | ||||
taktı, nitre edilmiş maddeler | ||||
yapan fabrikalardaki yangınlar, | ||||
sinema yangınları ( eski sellü- | ||||
loid filmler),patlayıcı madde | ||||
kazaları. | ||||
A – 8, c Amonyak | ||||
Akut : | 15 gün | – Yapay gübre yapımı | ||
– Solunum yollarında irritasyon | – Üre yapımı ve bunun nitrik | |||
akut akciğer ödemi, sekonder | asit sentezinde ve bazı sente- | |||
bronkopnömoni | tik formol üre reçineleri- | |||
– Keratokonjonktivit, iris | nin yapılmasında kullanıl- | |||
atrofisi, kornea ve lens | ması | |||
bulanıklığı, | – Soğutucu olarak amonyak | |||
– Ciltte yanıklar, | kullanılması ile yapay buz | |||
– Sindirim sisteminde yanık- | yapımı, | |||
lar, | – Solvay işlemi ile soda yapımı | |||
– Larenks ödemi, şok, | – Kok ve havagazı fabrikaları, | |||
– Nervöz bozukluklar, koma, | boyacılıkta kazıma maddesi | |||
Kronik: | 1 yıl | olarak kullanılması, | ||
– Astmatiform krizler, | ||||
– Psödomembranöz konjonk- | ||||
tivit. | ||||
A – 9 Nikel ve bileşikleri | ||||
a) Nikel ve nikel tuzları | ||||
Akut : | 7 gün | – Alaşım yapımı (bakır, mangan | ||
– Mide – barsak kanalında | krom, demir ve molibdenle ) | |||
akut zararlar ( bulantı, | ve bu alaşımlarla madeni para | |||
kusma). | mutfak ve ev eşyası yapılması, | |||
Kronik : | 1 ay | – Demir ve çelik sanayiinde | ||
– Mide barsak belirtileri, | kullanılan özel çeliklerin | |||
– Dermatozlar (prurit, eritem, | ( ferronikel ) fabrikasyonu, , | |||
cilt ülserleri, ekzama, pig- | korrozyona dayanıklı çelik | |||
mentasyon). | dökümü ve bunların tekerlek | |||
yapımı v.b. işlerde kulla- | ||||
nılması | ||||
– Elektrogalvanizasyon ( nikel- | ||||
leme ) | ||||
– Nikel – kadmiyum akümüla- | ||||
törlerin yapımı, | ||||
– Kimya sanayiinde kataliza- | ||||
tör olarak kullanılması. | ||||
b) Nikel karbonil Ni (CO) 4 | ||||
Akut : | 15 gün | – Cevherlerinden nikel elde | ||
1.Dönem : | edilmesi, | |||
– Sendeleme, bilinç bozuk- | – Nikel ve bakır ayırma iş- | |||
luğu gibi merkezi sinir | lemleri, | |||
sisteminde hafif zarar be- | – Saf nikel elde edilmesi, | |||
lirtileri, | – Kimya sanayiinde bazı sen- | |||
– Solunum yolları irritas- | tezlerde katalizatör olarak | |||
irritasyonu. | kullanılması. | |||
2.Dönem : | ||||
– Solunum yolları | ||||
irritasyonu ( retrosternal delici | ||||
ağrı ve siyanoz ile birlikte), | ||||
– Tekrarlayıcı sakral ağrılar, | ||||
– Genel durumda bozulma | ||||
( halsizlik, baş ağrısı, ateş, | ||||
sürekli zayıf nabız, | ||||
hipertermi ), | ||||
– Akciğer ödemi, subikter ve | ||||
kalp yetmezliği, | ||||
Kronik : | 6 ay | |||
– Nöbet şeklinde astmatiform | ||||
dispne, | ||||
– Nervöz ve psişik bozuk- | ||||
luklar, | ||||
– Anemi. | ||||
– Karaciğer fonksiyon bozuklu- | ||||
ğu ( ikter, kolik ), | ||||
( Gerektiğinde ilk günde kanda nikel, ilk iki günde kanda karbon monoksit ve | ||||
idrarda nikel tayinleri yapılır.) | ||||
A – 10, a Fosfor ve anorganik fosfor bileşikleri | ||||
Beyaz fosfor | ||||
Akut : | 15 gün | – Fosfor ya da fosfor bileşik- | ||
– Mide, barsak kanalı zarar- | lerinin istihsali | |||
zararları ( bulantı, kanlı | – Maden cevherlerinden ve | |||
kusma ), | kemiklerden fosfor elde edil- | |||
– Merkezi ve preferik sinir | mesi, | |||
sistemi bozuklukları, | – Kimya ve ilaç sanayiinde | |||
– Cilt ve mukozalarda yanık, | fosforun kullanılması, | |||
Kronik : | 1 yıl | – Fosforlu bronz yapımı, | ||
– Yorgunluk, zayıflama, | – Fosforlu pestisidlerin yapı- | |||
iştahsızlık, sindirim bozuk- | mı ve kullanılması, | |||
luğu, | ||||
– Deri mukoza ve retina | – Donanma fişeği, duman çı- | |||
kanamaları, | karıcı maddeler, yangın bom- | |||
– Osteonekroz, kemiklerde en- | bası işaret ve aydınlatma | |||
feksiyonlara dirençsizlik | fişeklerinin yapımı, | |||
( osteomiyelit, periostit, | – Beyaz fosfordan kırmızı fos- | |||
özellik le alt çene ke- | for elde edilmesi, | |||
kemiğinde ), | ||||
– Karaciğer ve böbrek paran- | ||||
kim zararları. | ||||
Fosforlu hidrojen ( PH3 ) | ||||
Akut : | 15 gün | – Az miktarda fosfor ihtiva | ||
– Baş ağrısı, bulantı, | etmek ve nemle birlikte ol- | |||
şiddetli suzluk duygusu, | mak koşulu ile Ferrosiliş | |||
kusma ishal, | mangansilis, Kalsiyum, Kar- | |||
– Dispne, siyanoz ve sıkıntı | bit ve Kalsiyum siyanamid | |||
ile birlikte göğüs | yapımı ve kullanılması, | |||
ağrıları, | – Tahıl silolarında ensektisit | |||
– Ekstansor kaslarda spazm, | olarak alüminyum ve çinko | |||
ajitasyon, kramplar, delir, | fosfitlerin kullanılması, | |||
– Akut karaciğer ödemi, | – Kalsiyum karbitteki safsız- | |||
koma. | sızlıklardan asetilen elde edil- | |||
mesi ve kullanılması. | ||||
Diğer anorganik fosfor bileşikleri | ||||
( Klorlu fosfor bileşikleri ) | ||||
– Gözlerde, solunum yolları | – Özellikle kimya sanayii, gra- | |||
ve ağız mukozasında | fik sanatlar ve yapay gübre | |||
irritasyon. | 15 gün | yapı mında, fosforik asit ve | ||
anorganik fosfor bileşikleri- | ||||
nin kullanılması, | ||||
Tetra fosfor tri sülfit | ||||
– Eritem (fosfor eritemi), | 1 ay | – Kibrit kutularındaki sürtme | ||
– Allerjik pruriginöz | yüzeyinin yapımı ( tetrafos- | |||
dermatoz. | fortrisülfit : P4 S3 ) | |||
( Radyolojik olarak alt çene kemiği nekrozu saptanır ) | ||||
A – 10, b Organik fosfor bileşikleri | ||||
Akut : | 15 gün | – Organik fosfor bileşiklerinin | ||
– Baş dönmesi nöbetleri, | yapımı, | |||
migren, bulantı, iştahsız- | – Bu bileşiklerin pestisit ola- | |||
lık, sıkıntı hissi, ajitas- | rak kullanılması, | |||
yon, baş ağrısı, | – Böyle maddelerle bulaşmış | |||
– Görme bozukluğu, sali- | kapların gündelik hayatta | |||
vasyon, miyosis, | kullanılması, | |||
– Dispne, bronşlarda | – Bu maddelerle çalışan labo- | |||
hipersekresyon, larenks ve | ratuvarlar. | |||
bronş spazmı, | ||||
– Bradikardi, hipotansiyon, | ||||
– Ekstremitelerde, göz | ||||
kasların da, dilde kas | ||||
krampları, | ||||
– Şiddetli terleme, bulantı, | ||||
kusma ve defekasyon ile | ||||
birlikte sindirim kanalı | ||||
spazmları, | ||||
– Akut akciğer ödemi, | ||||
solunum felci, | ||||
( Kanda kolinesteraz aktivitesi tayini yapılır. ) | ||||
( Dietil paranitrofenil thiosulfat ihtiva eden alkilfosfat zehirlenmelerinde idrarda | ||||
paranitrofenol tayin edilir. ) | ||||
A – 11, a Kurşun ve kurşun tuzları | ||||
Akut : | 1 ay | – Kurşun cevherlerinden ve | ||
– Sindirim sistemi zararları | çinko izabehanelerindeki | |||
( karın ağrısı, kusma ), | kurşunlu küller ile kurşunlu | |||
– Karaciğer ve böbrek | piritlerin kavrulmasından | |||
fonksiyon bozukluğu, | geri kalan artıklarından kur- | |||
– Nervöz belirtileri | şun elde edilmesi, işlenmesi, | |||
(kramplar), | – Kurşunlu eski metallerden | |||
– Şok, | ve eski kurşunlardan kur- | |||
Kronik : | 3 yıl | şunun geri kazanılması, | ||
1.Emilim dönemi : | ||||
– Klinik belirti yoktur, | ||||
– İdrarda ve kanda kurşun | – Kurşun, kurşun alışımları ve | |||
artmıştır. | kurşunlu metallerin izabesi, | |||
– İdrarda koproporfirin ve | dökümü, rafine edilmesi, | |||
delta aminolevülinik | haddelenmesi, | |||
asit artmıştır, | – Çinko izabesi, çinko ve kur- | |||
– Kanda delta aminolevünik | şundan külçe dökümü, | |||
asit dehidraz aktivitesi | – Kurşun bileşiklerinin yapı- | |||
azalmış ve protoporfirin IX | mı, işlenmesi, | |||
artmıştır. | – Elektrikli akümülaör ima- | |||
– Basofil noktalı eritrositler | lat ve tamirleri, | |||
artmıştır, | – Kurşun ve kurşun alaşım- | |||
– Hemoglobin azalmıştır, | ları ile kaynak, lehim ka- | |||
– Dişetlerinde Burton çizgisi | laylama, kurşun ve çinko iza- | |||
olabilir. | behanelerindeki çalışmalar, | |||
2.Presatürnizm ( kritik baş- | – Kurşun ve kurşun alaşımla- | |||
langıç dönemi ) : | rından yapılmış bütün mad- | |||
– Halsizlik, ajitasyon, baş | delerin yapımı dökümü, te- | |||
ağrısı, baş dönmesi, kas | mizlenmesi, | |||
gücünde azalma, | – Kurşunlu eğe ve zımparalar- | |||
– İştahsızlık, kabızlık, | la, eğeleme ve zımparalama | |||
– Ciltte soluk – gri renk | işlemleri, | |||
( kurşun kolorit ) | – Kurşunlu metallerin kor ha- | |||
– Normo veya hipokrom | line getirilmesi, çekme iş- | |||
anemi, | lemleri, | |||
3.Satürnizm ( belirli zehir- | – Kurşunlu insektisitlerin yapımı, işlenmesi | |||
lenme ) : | ve kullanılması | |||
– Yukarıdaki bütün belirtiler | – Kurşunlu boya, badana, ci- | |||
daha da şiddetlenir, | la, lak, mürekkep, yapıştırıcı | |||
– Kurşun kolikleri, | maddeler, koruyucu kalkar, | |||
– Polinevrit ( en çok nervüs | boya maddeleri ( kurşun be- | |||
radialis felci ), | yazı, çinko beyazı ), krom sa | |||
– Ensefalopati ( baş ağrısı, | rısı, krom kırmızısı ) ve si- | |||
kas krampları, menengial | katiflerin ( kurşun naftenat ) | |||
irritasyon belirtileri, koma | yapımı, hazırlanması, kul- | |||
kurşun eklampsisi ) | lanılması, | |||
– Karma, yakma, raspa yapma, | ||||
aşındırma kaynak alevinde | ||||
kesme, sıcak perçinle kurşun | ||||
4.Geç hastalık dönemi : | kaplama, gemilerin ve demir | |||
– Kronik azotemik, hiper- | yapıların sökülmesi, onarımı, | |||
tansif nefrit, | eski boyaların kazınması, | |||
– Kronik ansefolapati | – Kap kacak ve bazı kiremit- | |||
– Kronik mide, barsak bo- | lerin yapımı, | |||
zuklukları, zararları, | – Kurşunlu emaye yapımı, sır- | |||
– Romatizmal şikayetler | lama, seramik eşyanın süs- | |||
kurşun gut’u ), | lenmesi, işlenmesi, kurşunlu | |||
materyall cam ve diğer eşya | ||||
ların emaye edilmesi, | ||||
– Kurşunlucam kap, bardak | ||||
yapımı, | ||||
– Kurşunlu cam dökümü, ka- | ||||
rıştırılması ( kristal yapımı ), | ||||
– Kurşunlu elmas tutucular | ||||
kullanılarak elmas yontul- | ||||
ması, | ||||
– Matbaalarda dizgi makinele | ||||
rinin kullanılması ( Monotip, | ||||
linotip gibi ). | ||||
– Kurşunlu tozlarda kromito- | ||||
grafi, | ||||
– Bazı sentetik maddelerin ya- | ||||
pımında organik kurşun bi- | ||||
leşiklerinin kullanılması ( po- | ||||
liviklorür için stabilizatör | ||||
olarak kurşun stearat ). | ||||
– İçinde kurşun tozu dumanı | ||||
veya buharı bulunan işyerle- | ||||
rinde de yapılan işler. | ||||
( Kanda kurşun miktarı tayini, kurşun zehirlenmesi için en iyi indikatör- | ||||
dür. Ayrıca basofil granülasyonlu eritrositlerde artma, idrarda delta aminole- | ||||
vülinik asit, idrarda koproporfirin, idrarda kurşun, kanda delta aminolevülinik | ||||
asit dehidraz, eritrositlerde protoporfirin IX tayinlerinden yararlanılır. Sela- | ||||
tör ilaçlarla yapılan yükleme testi ile idrarda provoke kurşun miktarı tayini | ||||
daha önce geçirilmiş kurşun zehirlenmelerinin tanısında yardımcı olur. ) | ||||
A – 11, b Organik kurşun bileşikleri | ||||
( Kurşun tetraetil, kurşun tetra metil ) | ||||
Akut : | 1 ay | – Kurşun tetraetil ve meil | ||
– Hipotermi, hipotansiyon, | elde edilmesi, bunlarla te- | |||
bradikardi. | temas içinde vurunu önle- | |||
– Psikoz ( delirium tremens ) | yici olarak bu maddelerin | |||
Kronik : | 3 yıl | bulunduğu akaryakıtların el- | ||
– Psişik bozukluklar hipor- | de edilmesi, | |||
eksitabilite, | – Akaryakıt tanklarının te- | |||
– Uykusuzluk, miyalji, baş | mizlenmesi ve onarımı, | |||
dönmesi, bulanı, kusma, | – Bu gibi akaryakıların yan- | |||
hipotansiyon, | ması ile atmosferin kirlen- | |||
– Tremor, hiperrefleksi, | mesi, | |||
– Karaciğer ve böbrek | – İçine kurşunlu akaryakıt ka- | |||
zararları. | tılmış yapışırıcı v.b. Mad- | |||
delerin kullanılması, | ||||
( Kanda ve idrarda kurşun tayini yapılır. ) | ||||
A – 12, a Karbon sülfür | ||||
Akut : | 15 gün | – Karbon sülfür ve türevleri- | ||
– Yüzde kızarma , öfori, | nin ( karbon tetraklorür ) el- | |||
– Halüsinasyon delirleri, | de edilmesi, | |||
karbonsülfür rausch’u | – Karbon sülfürün çözücü ola- | |||
bilinç kaybı, solunum felci, | larak, özellikle yağların, guta- | |||
koma | perka, reçineler ve eterik | |||
Subakut | 1 ay | yağların ekstraksiyonunun- | ||
– Keratokonjonktivit, | da ve çözümünde kullanıl- | |||
– Nöropsişik bozukluklar | ması | |||
( baş ağrısı, agressivite, | – viskoz, sentetik, elyaf, selülozik filmler | |||
( Seksüel davranış bozuk- | ve selefon yapımı | |||
lukları, dikkatte azalma, | – Bazı yapıştırıcıların yapımı, | |||
ajitasyon, depresyon, uyku- | ||||
suzluk ), | – Karbon sülfür ile kükürtün | |||
Kronik : | 1 yıl | ekstraksiyonu ve özünmesi | ||
– Polinevrit ( motoriksensible ), | bu eriyiklerin kauçuk vul- | |||
– Retrobulber optik, nevrit, | kanizasyonunda ve kibrit | |||
skotom, pupilla bozuklukları. | fabrikalarında kullanılması, | |||
– Nervüs akustikus zararı, | ||||
– Depresyonlar | ||||
– Piramidal ve ekstra | – Karbon, sülfürlü ilaç ve koz- | |||
pramidal sinir zararları, | metiklarin yapımı, | |||
– Mide, barsak şikayetleri, | – Karbon sülfür veya kar- | |||
– Hiperkolesterinemi, hiperli- | bon sülfürlü maddelerin en- | |||
poproteinemi, | sektisit veya parazit öldürü- | |||
– Damar sklerozu ( öncelikle | cü olarak tarımda ve tahıl si- | |||
beyin ve böbreklerde ), | lolarında kullanılması. | |||
– Gonad fonksiyonlarında | – Bazı kemirici hayvanları | |||
bozulma, | yokedici ilaçların yapımı. | |||
– Erken ihtiyarlama, | ||||
– Koroner seklerozu. | ||||
( Gerektiğinde idrarda iyodazid testi, gonad hormonlarının tahlili, elek- | ||||
troansefalografi, elektromiyografi, odiyometri yapılır; idrarın Fehling reaktifi | ||||
ile kahverengi olup olmadığına bakılır. ) | ||||
A – 12, b Kükürtlü hidrojen | ||||
Akut : | 15 gün | – Sentetik elyaf sanayii (viskoz | ||
– Baş ağrısı, baş dönmesi, | ve selofon yapımı), | |||
– Göz ve solunum yolları | – Sanayi gazlarının elde edil- | |||
mukozasında irritasyon, | mesi, ( havagazı ) | |||
– Bilinç kaybı, solunum | – Klorhidrik asit, sülfürik asit, | |||
felci | karbon dioksit kükürtlü bo- | |||
Subakut : | 1 ay | yaların ve diğer kimyasal | ||
– Baş ağrısı, baş dönmesi, | maddelerin yapımı, | |||
uyku bozuklukları, ağızda | – Şeker rafinerileri, | |||
madeni tad, salivasyon, | – Hela ve fosseptık temizleme- | |||
bulantı, ishal | leri, boşaltma sırasında ve | |||
– Keratokonjonktivit, fotofobi, | boşaltmadan sonraki çalış- | |||
Görme bozuklukları göz | ma ve kontroller. | |||
kapağı kasları krampları, | ||||
– Solunum yollarında irritas- | ||||
yon, bronşit, kanlı balgam, | ||||
Kronik ( Sulfhidrismus ) : | 2 ay | |||
– Solunum ve sindirim siste- | ||||
minde karakteristik olmayan | ||||
belirtiler, | ||||
– Psişik bozukluklar. | ||||
A – 12, c Sülfürik asit | ||||
Akut : | 15 gün | – Sülfürik asit üretimi, | ||
– Ciltte yanık, nekroz, | – Patlayıcı madde sanayii, | |||
– Üst solunum yollarında irri- | – Sentetik elyaf yapımı, | |||
tasyon, akut bronşit, | – Boya ve boya maddeleri ya- | |||
– Konjonktivit, gözde yanık | pımı, | |||
Kronik : | 3 ay | – Eterler ve esterlerin üretimi, | ||
– Ciltte sikatris, keloid, | – Kurşunlu akümülatör fab- | |||
– Kornea ülserleri, keratit, | fabrika ve onarım yerleri, | |||
görme zararları, | – Minaral ve bitkisel yağ ra- | |||
– Üst solunum yollarında | fineri, | |||
kronik iltihap, kronik | – Selülozdan glukoz elde | |||
bronşit, | edilmesi, | |||
– Dişlerde dekalsifikasyon, | – Dericilik ve tabaklık, | |||
çürüme, diş dökülmesi, | – Brom ve iyot üretimi, | |||
– Gaz kurutma işlemleri, | ||||
– Uranyum üretimi, | ||||
– Sabun sanayiinde yağ asitle- | ||||
rinin geri kazanılması, | ||||
– İlaç sanayii, | ||||
– Laboratuvarlar. | ||||
A – 12, d Kükürt dioksit | ||||
Akut : | 15 gün | – Sülfürik asit üretiminde ara | ||
– Üst solunum yollarında | ürün olarak, | |||
irritasyon, bronşit, bron- | – Kağıt hamuru yapımı, nişas- | |||
kopnömoni, akut akciğer | ta sülfitler ve thiosulfatların | |||
ödemi, | üretimi, | |||
– Konjonktivalarda irri- | – Şeker elyaf, deri ve tutkal- | |||
tasyon, | ların işlenmesinde beyazlaş- | |||
– Bulantı, kusma. | tırıcı olarak, | |||
Kronik : | 3 ay | – Organik sentezlerde,özellik- | ||
– Ciltte deskuamasyon, | le karbonsülfür, thiofen, sul- | |||
– Kronik bronşit, anfizem, | fonlar ve sülfonatların üre- | |||
bronşektazi, sağ kalp | timinde, | |||
yetmezliği, | – Şarapçılıkta, | |||
– Koku ve tad duygusunun | – Pestisid olarak kullanılması, | |||
azalması ve kaybı, | ||||
– Parkinsonizm, refleks | – Cevherden bakır elde edil- | |||
bozuklukları, | mesi ve işlenmesi, | |||
– Dişlerde çürüme ve | – Buz dolaplarında soğutucu | |||
dökülme. | madde olarak, | |||
– Besin maddelerinin dezen- | ||||
feksiyonu, | ||||
– Kok fırınları,petrol rafine- | ||||
rileri, kömür ve fuel-oil ya- | ||||
kılan ocaklar, kazanlar. | ||||
( Gerektiğinde idrarda sulfat miktarı tayini yapılır. ) | ||||
A – 13 Talyum ve bileşikleri | ||||
Akut : | 15 gün | – Ağır metal cevherlerinden | ||
– Susuzluk duygusu, bulantı, | talyum elde edilmesi, geri | |||
kusma, kabızlık | kazanılması, alaşımlarının | |||
– Taşikardi, stenokardi, | ve bileşiklerinin yapımı, | |||
hipertansiyon, | – Talyum veya bileşiklerinin | |||
– Yüzde, konjonktivalarda, | ilaç sanayinde, cam sanayiin- | |||
üst solunum yollarında | de ( özellikle optik camlar ve | |||
hiperemi, | yapay mücevher taşları ) kul- | |||
– Parmaklarda parestezi, | lanılması, boya ve boya mad- | |||
– Ayaklarda ağrı ( Burning | maddelerinin, piroteknik mad- | |||
feet ), | delerinin yapımı, | |||
– Uykusuzluk, | – Ensektesit ve fare mücadele | |||
– Assendan polinevrit, | ilacı olarak talyum sulfat el- | |||
– Saç dökülmesi, tırnak- | de edilmesi ve kullanılması, | |||
larda lunula çizgileri, | – Kızılötesi ışınlara duyarlı foto | |||
– Psişik bozukluklar, | elektrik hücrelerin yapımı. | |||
– Korsakow sendromu, bulber | ||||
paralizi, | ||||
– Kafa sinirlerinde nervüs, | ||||
– Okülomotorius ve nervüs, | ||||
optikus, nevrit. | ||||
Kronik : | 1 yıl | |||
– Zayıflama, uykusuzluk, | ||||
– Stomatit, ana-it gastrit, | ||||
– Görme bozuklukları, | ||||
– Dikkatte azalma, | ||||
– Böbrek zararları | ||||
( albüminüri, silindirüri, | ||||
eritrositüri ), | ||||
– Saç dökülmesi. | ||||
( Gerektiğinde idrar, dışkı, saç ve tırnakta talyum tayini yapılır. ) | ||||
A – 14 Vanadyum ve bileşikleri | ||||
Akut : | 15 gün | – Cevherden ve vanadyum bu- | ||
– Solunum yolları irritasyonu | lunan cüruftan elde edilme- | |||
( ses kısıklığı, yutakta | si, işlenmesi, | |||
kuruluk, kuru öksürük, | – Ferromangan yapımında | |||
dispne, göğüsde daralma | kullanılan vanadyum pen- | |||
duygusu ), | toksidin hazırlanması, | |||
– Akut bronşit, | – Demir ve çelik tasfiyesi, fer- | |||
bronkopnömoni, | romanganlı özel çelik yapımı | |||
– Dilde ve ekstremitelerde | – Aliminyum cevherlerinin işlenmesi | |||
tipik yeşil – siyah renk, | – Kimya sanayinde kataliza- | |||
Kronik : | 1 yıl | tör veya oksidasyon maddesi | ||
– Kronik bronşit (anfizemli | olarak kullanımı | |||
veya amfizemsiz), | – Çeşitli mürekkep, boya maddeleri, | |||
– Nörolojik, psişik bozuk- | kurutucu maddeler ve fotografçılık | |||
lar ( parmaklarda tremor, | maddelerinin yapımı | |||
depresyon ), | – Petrolden elde edilen akar- | |||
– Kalpte fonksiyonel bozuk- | yakıt ( özellikle ağır yağ ) ile | |||
lar (çarpıntı), | çalışan kazan, ocak, baca ve | |||
– Ekzematiform dermatoz. | türbinlerin temizleme ve | |||
onarımı. | ||||
A – 15 Halojenler | ||||
A – 15, a Klor | ||||
Akut : | 15 gün | – Klor elde edilmesi ve sıvı- | ||
1. Dönem : | laştırılması, | |||
– Göz ve üst solunum yolları | – Sıvı klorun taşınması ve bu- | |||
mukozasında irritasyon, | nunla temas, | |||
öksürük krizleri, göğüste | – Kimya ve ilaç sanayiinde | |||
sıkışma hissi, | klor türevlerinin yapımı, | |||
2. Dönem : | – Metal yüzeylerinin klorhid- | |||
– 48 saat süren latent dönem. | hidrik asit ile aşındırılması, | |||
3. Dönem : | – Hipoklorürlere ( klorlu su ) | |||
– Akut akciğer ödemi, şok, | asit etkisi ile klor atomları- | |||
– Taşikardi,hipotansiyon, | nın açığa çıkması. | |||
oligüri | ||||
Kronik : | 3 ay | |||
– Göz ve üst solunum yol- | ||||
ları mukozasında irritas- | ||||
yon, kronik bronşit, | ||||
amfizem, | ||||
– Atipik mide,barsak | ||||
şikayetleri, | ||||
Halojenler | ||||
A -15, b Brom | ||||
Akut : | 15 gün | – Bromun deniz suyundan ve | ||
– Klorda olduğu gibi üç | deniz tuzunun,yosunun ve | |||
dönem vardır,belirtileri | sanayide potasyum tuzları- | |||
daha hafiftir, solunum sis | nın işlenmesinden kalan ar- | |||
temi belirtileri daha az, | tıklardan elde edilmesi, | |||
sindirim sitemi belirtileri | – Brom türevlerinin yapımı, | |||
daha sıktır, | – Bromun kimya sanayiindeki | |||
– Ciltte yanıklar, nekrotik | bazı sentezlerde oksidasyon | |||
ülserasyonlar, | maddesi olarak kullanılması. | |||
Kronik : | 3 ay | |||
– Ekzama,akne,deride | ||||
ülserasyon | ||||
Halojenler | ||||
A – 15, c İyot | ||||
– Deride,göz ve üst | 3 ay | – Deniz alglarından, ( Şili güher- | ||
solunum yolları mukozasında irritasyon | çilesinden ve petrol rafiner- | |||
– Gözlerde yanık, | lerindeki çeşitli işlemler sı- | |||
– Akne, pemfigus. | rasında iyot elde edilmesi, | |||
– İyot ve iyot bileşiklerinin | ||||
kullanılması, ( örneğin kim- | ||||
ya, ilaç sanayii ve fotoğraf- | ||||
çılık) . | ||||
Halojenler | ||||
A – 15, d Fluor | ||||
Akut : | 15 gün | – Fluorhidrik asit ve alkali flu- | ||
– Cilt ve mukozada yanık,do- | fluorürlerin elde edilmesi, kul- | |||
ku zararları ( bir latent süre- | lanılması, | |||
den sonra ağrılı derin nek- | – Kryolit banyosunda elekt- | |||
rozlar,doku kaybı ), | roliz ile alüminyum elde edil- | |||
– Solunum yollarında irritas- | mesi, | |||
yon, akut akciğer ödemi, | – Döküm parçalarının aşındı- | |||
– Kramplar,felçler, | rılması ve çeliğin parlatılma- | |||
– Akut böbrek zararları, | sı (fluorhidrik asit ve tuz- | |||
– Akut kalp ve dolaşım bozuk- | ları ), | |||
ları, | – Cam ve porselenin dağlan- | |||
Kronik : | 1 Yıl | ması, camın matlaştırılması, | ||
– Fluor kaşeksisi ( fluoroz ), | kristallerin parlatılması,dö- | |||
– Dişlerde lekeler ( güve yeni- | küm parçalarının ve çeliğin | |||
görünüm ), çürükler, | temizlenmesi ( fluorhidrik | |||
– Osteoskleroz ve osteomalazi | asit ve tuzları ), | |||
benzeri kemik değişiklikleri | – Fluor bileşiklerinin pestisid | |||
( öncelikle kostalar, kolomna | ve kereste konserve edicisi | |||
vertebralis ve pelvisde ), | olarak kullanılmaları, | |||
– Eklem bağlarında kireçlen- | – Amonyum flüorür ile ema- | |||
me eklem hareketlerinde sı- | ye yapımı, | |||
nırlanma ( Morbus Bechtrew | – Düşük küllü filtre kağıdı ya- | |||
benzeri ), | pımı, | |||
– Zayıflama, anemi, | – Temizlik tozu yapımı, ( sod- | |||
– Deride kuruluk, tırnaklarda | yum silisyum fluor bileşik- | |||
kırılma, | leri ) | |||
– Böbrek fonksiyon bozukluğu. | – Özel çimento türlerinin ya- | |||
pımı ( kalsium fluorür ), | ||||
– İçinde fluor bileşikleri bulu- | ||||
nan sanayii artıkları ( örne | ||||
ğin süperfosfat ve petrol sa- | ||||
nayii ), | ||||
( Gerektiğinde idrarda fluor miktarı tayini yapılır. ) | ||||
A – 16 Alifatik veya alisiklik hidrokarbonlar | ||||
( Petroleter ve benzinin bileşiminde bulunan petroleter, petrol benzini, | ||||
kerosin, diesel yağı, fuel oil v.b. gibi ) | ||||
Akut : | 15 gün | – Ham petrolün distile ve rafi- | ||
– Baş dönmesi,kulak çınlama- | ne edilmesi, | |||
sı rausch hali, koma, pnömo- | – Hidrokarbonların yapılarını | |||
ni, plörit. | değiştirmeye hizmet eden | |||
Kronik : | 1 yıl | kraking ve reforming işlem- | ||
– Komedon, akne, follikülit, | leri, | |||
– Fotosensibilite, cilt kanseri, | – Distilasyon ürünlerinin çö- | |||
zücü, yakıt maddesi, yağları | ||||
temizleyici ve yanma mad- | ||||
desi olarak kullanılması, | ||||
– Bu maddelerin depolandığı | ||||
kap, tank v.b.nin temizliği. | ||||
A – 17 Alifatik ve alisiklik halojenli hidrokarbonlar ( Metil klorür, | ||||
kloroform, karbon tetraklörür 1, 1, 1 ve 1, 1, 2 triklor etan, | ||||
tetrakloretan, trikloretilen, perkloretilen metan ve etanın fluorlu | ||||
ve klor-fluorlu türevleri, metil bromür, klorbrom metan, DDT | ||||
DDD, heksaklor sikloheksan, aldrin, dieldrin, endrin, texafen, | ||||
vinil klorür, tetra fluor etilen, kloropen v.b. ) | ||||
A – 17 I. Doymuş alifatik halojenli hidrokarbonlar | ||||
a. Metil klorür, metil bromür | ||||
Akut : | 15 gün | – Bu gruptaki bileşiklerin ara | ||
– Konjonktivalarda ve solu- | veya son ürün olarak elde | |||
num irritasyon, | edilmesi ve kullanılması, | |||
– Baş dönmesi, nistagmus, | – Kuru temizleme işleri, | |||
mid riasis, ışığa karşı pupil- | – Bunların yağ, cila, lak, reçi- | |||
la refleks kaybı, konuşma | ne vernik, bitum, kükürt, | |||
bozuklukları, intentionel tre- | balmumu, sentetik elyaf ( se- | |||
mor, yürüme bozuklukları, | lüloz ) için çözücü olarak kul- | |||
– Fobi, somnolans delir, | lanılmaları, metallerin | |||
– Kas krampları, pareziler, | temizlenmesi ve yağsızlaştı- | |||
– Jackson tipi epilepsi, | rılması, boyama işleri, | |||
– Böbrek zararları ( oligoüri, | – Soğutucuların içinde soğut- | |||
anüri, albüminüri, üremi ), | ma maddesi olarak, bunların | |||
– Beyin ödemi, akut akciğer | yapımı ve onarımı, | |||
ödemi, | ||||
– Tedaviye cevap vermeyen | – Ensektisit olarak kullanıl- | |||
neralize tremor ( kalıcı ). | maları ( özellikle spray şek- | |||
Subakut : | 1 ay | linde ), | ||
– İntestinal ve nervöz bozuk- | – İlaç sanayiinde çeşitli dezen- | |||
lukları, | feksiyon maddeleri aneste- | |||
– Miyokloni, | tik ve antiseptiklerin yapı | |||
Kronik : | 1 yıl | mında, | ||
– İntestinal bozukluklar ( bu- | – Boyacılıkta kullanılan mad- | |||
lantı, kusma, kolik, diyare ), | delerin çözücü, inceltici ve | |||
– Nörolojik belirtiler ( baş ağ- | aşındırıcı ( düzeltici ) olarak ya- | |||
rısı, somnolans, koordinas- | pımı ve kullanılması ), | |||
yon bozukluğu, tremor, felçler ). | – Yangın söndürücü maddele- | |||
rin yapımı ve kullanılması, | ||||
( Bu maddelerin bazıları yük | ||||
sek sıcaklık derecelerinde veya | ||||
alevle temasta fosgen vb. A – 3.b | ||||
de olduğu gibi toksit halojen | ||||
türevleri meydana getirirler ). | ||||
b. Tetraklor etan ve karbon tetraklorür | ||||
Akut : | 15 gün | |||
– Konjonktivalarda ve solu- | ||||
num yolları mukozasında ir- | ||||
tasyon | ||||
– Bulantı, kusma, baş dönme- | ||||
si, somnolans, | ||||
– Hepatonefrit ( latent bir dö- | ||||
nemden sonra ) | ||||
Kronik : | 3 ay | |||
– Dermatozlar. | ||||
A – 17, II. Doymamış alifatik halojenli hidrokarbonlar | ||||
a. Trikloretilen, tetrakloretilen | ||||
Akut : | 15 gün | Alifatik diziden hidrokarbonla- | ||
– Baş ağrısı, dönmesi, uyu- | rın halojen türevlerrinin istihsa- | |||
şukluk, | li, açığa çıkarılması ya da kul- | |||
– Mukoza irritasyonları, | lanılmasına ilişkin herhangi bir | |||
– Somnolans, narkoz, | işlemle uğraşma, | |||
Kronik : | 6 ay | |||
– Yorgunluk, tremor, karakter | ||||
değişikliği, | ||||
– Dermatozlar, | ||||
– Ani kalp durması | ||||
– Trikloretilen alışkanlığı. | ||||
A – 17, III. Halojenli alfatik ve alisiklik ensektisitler | ||||
( DDT, Aldrin, Dieldrin v.b. ) | ||||
Akut : | 15 gün | |||
– Tremor, lokal ve generalize | ||||
kramplar, felçler, | ||||
Kronik : | 1 yıl | |||
– Blefarokonjonktivit, | ||||
– Dermatozlar, | ||||
– Nörolojik bozukluklar, | ||||
– Hipoplastik anemi ( son ikisi | ||||
daha çok hekzakloroheksanla | ||||
olur ). | ||||
A – 17, IV. Metan ve etanın klor ve fluorlu türevleri | ||||
( fluoranlar ) | ||||
– Bu maddelerin şimdiye ka- | ||||
dar insanlarda zehirleyici | ||||
etkileri görülmemiştir. An- | ||||
cak ısıtılmala rında zehirle | ||||
halojen maddeler açığa | ||||
çıkar. | ||||
A – 17, V. Sentetik maddelerin halojenli monomerleri | ||||
( Vinil klorur ve kloropren gibi ) | ||||
Akut : | 15 gün | |||
– Somnolans, bilinç kaybı, | ||||
Kronik : | 1 yıl | |||
– İntestinal ve nörolojik bo- | ||||
zukluklar, | ||||
-Alopesia ( öncelikle klorop- | ||||
renle ), | ||||
– Parmaklarda Raynaud send- | ||||
romu tipinde vasomotor bo- | ||||
zukluklar,falankslarda ak- | ||||
roosteoliz,dermatozlar (vi- | ||||
nilklorür polimerizasyonu sı- | ||||
rasında). | ||||
( Gerekirse idrarda Fujiwara reaksiyonu ile bazı klorlu alifatik hid- | ||||
rokarbonların tri ve per gibi parçalanma ürünlerinin saptanması yoluna | ||||
gidilir. ) | ||||
A – 18, a Alkoller | ||||
– Konjonktivalarda ve üst so- | – Alkol ve bunların halojenli | |||
lunum yollarında irritasyon, | bileşiklerinin elde edilmesi, | |||
– Narkotik etki. | – Boya, cila, vernik, doğal ve | |||
Metil alkol | sentetik reçine, kimyasal te- | |||
Akut : | 15 gün | mizleme maddeleri, leke çı- | ||
– Baş ağrısı, bulantı, kusma, | karıcılar için çözücü ve üre- | |||
siyanoz, taşikardi, akut ak- | tici yapımı ve kullanılması, | |||
ciğer ödemi, koma. | – Verniklerin, elektrik malze- | |||
– Görme bozukluğu, | mesindeki yalıtıcı manrola- | |||
– Nefropati, hepatopati, nöro- | rın ( diaseton alkol ), anilin | |||
pati, | boyalarının ( metanol ) yapı- | |||
Kronik : | 1 yıl | mı ve işlenmesi, | ||
– Konjonktivalar ve üst solu- | – Kozmetik, parfüm ve sabun | |||
num yollarında irritasyon. | yapımı, | |||
– Baş ağrısı, baş dönmesi, | – Meyve esanslarının elde | |||
– Dispeptik şikayetler, | edilmesi, | |||
– Fotofobi, görme azlığı, mid- | – İlaç sanayii | |||
riasis, papilla ödemi. | – Antifriz, fren sıvısı, sentetik | |||
yağlama maddeleri, koruyu- | ||||
cu cam ekran yapımı, | ||||
– Lastik sanayii ve yapay de- | ||||
ri yapımı, | ||||
– Kereste konserveleme mad- | ||||
delerinin yapımı ve kullanıl- | ||||
( diaseton alkol ), | ||||
– Sentetik elyaf sanayiinde | ||||
sellüloid ve sellüloz asetat | ||||
için çözücü olarak ve temizleme ve | ||||
çözünleme maddesi olarak kullanılması, | ||||
– Bazı sentetik kumaş ve ör- | ||||
tülerin yapımı, | ||||
– Şapka yapımı ( hasır şapka ) | ||||
– Formalhedit elde edilmesi | ||||
( metanol ), | ||||
– Tohumculukta su çekici ve | ||||
bakteriostatik olarak, | ||||
– Petrokimya sanayii ( rafine- | ||||
riler ), | ||||
– Füzelerde yakıt olarak (pro | ||||
panol ), | ||||
– Patlayıcı madde sanayiinde | ||||
( Gerektiğinde kanda ve idrarda metil alkol ve formik asit miktarları | ||||
tayin edilir. ) | ||||
A – 18, b Glikoller | ||||
Akut : | 15 gün | – Glikol, poliglikoller, bunla- | ||
– 12 saatlik latent süreden | rın türevleri ve asetatların | |||
sonra | elde edilmesi, | |||
– Nörolojik belirtiler ( bacak- | – Kimya sanayiinde çeşitli or- | |||
larda zayıflık, kramplar ), | ganik sentez işlemlerinde ara | |||
– Karaciğer ve böbrek zarar- | ürün olarak, öncelikle cila, | |||
ları ( ikter, hematüri ), | reçine, sellüloz bazına da- | |||
– Akut böbrek yetmezliği, | yanan ve çabuk kuruyan | |||
– Akut akciğer ödemi. | notrosellüloz ve sellüloz ase- | |||
Kronik : | 1 yıl | tat için çözücü olarark, | ||
– Rinit, kronik konjonktivit, | – Çeşitli ilaçlarda sıvağ (sul- | |||
– Karakteristik olmayan hema- | fonamid, antibiotik, asetilko- | |||
tolojik bulgular, | lin ) deodorant, dezenfeksiyon | |||
– Baş ağrısı, baş dönmesi, nis- | maddesi, bakteriostatik ( kli- | |||
tağmus, | ma cihazlarında hava sterili- | |||
– Ruhsal bozukluklar, kişilik | zasyonu için ) gliserin yerine, | |||
bozuklukları, | – Kozmetik sanayii ( sabun, | |||
krem, yüz kremleri ), | ||||
– Antifriz, fren sıvısı ve hidro- | ||||
lik yağ yapımı, | ||||
– Besin maddeleri sanayiinde | ||||
çeşitli esans ve ekstrelerin | ||||
yapımı, | ||||
– Tekstil sanayiinde dokuların | ||||
yumuşatılması, boyamaya, | ||||
basma işlemine hazırlanma- | ||||
sı,çeşitli sentetik kuvvetlen- | ||||
dirici maddeleri yapımı, çe- | ||||
çeşitli sentetik kumaş ve ya- | ||||
pıştırıcıların yapımı, | ||||
– Fotoğraf sanayiinde bazı | ||||
plak ve filmlerin yapımı, | ||||
– Patlayıcı madde sanayii, | ||||
sentetik lastik maddeleri | ||||
– Tütün sanayiinde kurutma | ||||
maddesi olarak, gazların ku- | ||||
rutulması için ( ancak propi- | ||||
lenglikol nem muhafaza edici | ||||
olarak da kullanılır. ) | ||||
– Yeraltı havagazı borularının | ||||
izolasyonu ( etilenglikol katı- | ||||
larak. ) | ||||
A – 18, c Eter ve türevleri | ||||
– Somnolans, baş ağrısı, baş | – Eterin ve halojenli türevle- | |||
dönmesi, bulantı, kusma, | rinin elde edilmesi, | |||
Etilen oksit ve dioksan | 1 yıl | – Kimya sanayiinde balmu- | ||
– Göz, burun ve yutakta irri- | mu yağ, lastik, reçine, ci- | |||
ritasyon, | la ve ve nitrosellüloz için çözü- | |||
– Baş ağrısı, baş dönmesi, bu- | cü olarak, organik sentezler- | |||
lantı, kusma, | de ara maddesi ve kurutucu | |||
– Karaciğer stazı, böbrek yet- | olarak, kollodyum yapımın- | |||
mezliği, | da nikotin ekstraksiyonun- | |||
– Akut akciğer ödemi, Halo- | da, | |||
jen türevleri ( özellikle dik- | – İlaç sanayiinde alkaloidlerin | |||
lordietil eter ) | da edilmesi, sterilizasyon | |||
– Solunum yollarının şiddetli ir- | maddesi ve anestezik olarak, | |||
tasyon, | Sentetik elyaf sanayiinde | |||
– Akut pnömoni, | sellüloz asetatın ve yapay | |||
ipeğin çözücüsü olarak, do- | ||||
kumaların boya ve basma iş- | ||||
lemlerine hazırlanması, | ||||
A – 18, d Ketonlar | ||||
( aseton, bukanon, metilizobutil keton, sikloheksanon v.b. ) | ||||
– Parfümeri, lastik, fotoğraf | – Ayakkabı sanayiinde temiz- | |||
ve plastik sanayiinde, | leyici, | |||
– Bazı özel yakıtların yapımı, | – Ketonların ve türevlerinin | |||
– Dumansız barutla patlayıcı | elde edilmesi, | |||
madde yapımı, | – Kimya sanayiinde ekstrak- | |||
– Boya ve cilalar için çözücü ve | siyon maddesi, temel madde | |||
kazıyıcı ( düzeltici ) olarak, | veya ara ürün olarak kulla- | |||
Per akut : | 2 gün | nılması, cila, vernik, reçine, | ||
– Şiddetli irritasyon ( salivas- | yapıştırıcı maddeler, boya | |||
yon, gözyaşı akması, öksü- | maddeleri, yağlar, kollod- | |||
rük ), baş dönmesi, bulantı | yum selüloz astetat, asetilen | |||
kusma, koma, | için çözücü olarak, | |||
Akut : | 15 gün | – Sentetik elyaf sanayiinde, | ||
– Göz ve üst solunum yolları | yapay ipek ve yapay deri | |||
mukozası irritasyonu, | yapımı, kumaşların boyama, | |||
– Bulantı, kusma, baş dönme- | basma işlemlerine hazırlan- | |||
si, baş ağrısı, | ması, | |||
Kronik : | 6 ay | – Parfümeri ve kozmetik sa- | ||
– Baş dönmesi, baş ağrısı, hal- | nayii, | |||
sizlik, | – Sellüloid yapımı, | |||
– Kabızlık, | – İlaç sanayiinde kloroform, | |||
– Göz ve solunum yollarında | iodoform, bromoform, sulfo- | |||
irritasyon, | nal yapımı, | |||
– Dermatozlar. | – Yapay lastik ve patlayıcı | |||
madde, dumansız barut ) ya- | ||||
pılan yerler, | ||||
– Eğlence maddeleri sanayii. | ||||
A – 18, e Organik esterler | ||||
( Alifatik asitlerin esterleri – asetat, formiat, laktat, butirat, aromatik | ||||
anorganik asitlerin esterleri, ftalatlar, mineral asitlerin esterleri, | ||||
dimetil sülfat, metil silikat, nitrik asit esterleri – nitrogliserin gibi ) | ||||
Akut : | 7 gün | – Organik esterlerin yapımı, | ||
– Mukozalarda irritasyon, | – Kimya sanayiinde nitro ci- | |||
Kronik : | 6 ay | laları, sellüloz asetat, doğal | ||
ve sentetik reçineler, lastik, | ||||
– Konjonktivada hiperemi, | yağ, balmumu, boya madde- | |||
korneada kuruma, kornea ül- | leri, vernik, emaye, mü- | |||
seri, gözyaşı akması, foto- | rekkep için çözücü, plastik | |||
fobi, | leştirici, yapıştırıcı, aseton | |||
– Solunum yollarında irritas- | yerine organiz sentezlerde | |||
yon, öksürük, retrosternal | ara ürün, | |||
yakıcı, ağrı, dispne, | – Yapay deri sanayii, | |||
– Sindirim sistemi şikayetleri, | – Duvar, zemin döşeme malze- | |||
1. Dimetil Sulfat | mesi yapımı, yapay tahta, | |||
Akut : | 7 gün | yapay döşemelik kumaş ya- | ||
( fosgen intoksikasyonuna | pimı, | |||
benzer ), | – Parfümeri (tırnak cilası, | |||
– Mukozalarda irritasyon, | parfüm ), | |||
– Latent bir süre, | – besin maddeleri sanayii (meyva esansları) | |||
– Cilt ve gözde yanık, | (meyva esansları) | |||
– Akut akciğer ödemi, | – Kırılmaz cam yapımı, | |||
– Hepato – nefrit, hepatorenal | – Benzine ve motor yağlarına | |||
yetmezlik, | vuruntuya karşı triorto-kresil- | |||
– Trakeit, kronik bronşit, | fosfat katılması, | |||
– Görme bozuklukları, | – İlaç sanayiinde çeşitli bakte- | |||
( yanık sonucu ), | riostatikler ve inhalasyon | |||
Kronik : | 1 yıl | maddeleri için sıvağ olarak, | ||
– İnatçı trakeit ve bronşit, | – Seramik ve kereste sana- | |||
– Ciltte derin lezyonlar, kalıcı | yiinde yapı işlerinde çimen- | |||
lokal analjezi, | to, alçı, refrakter tuğla için | |||
– Konjonktivit, keratit, | sarsıntılardan ve asitlerden | |||
II. Metil silikat | koruyucu olarak ( metil sili- | |||
– Korneada dejeneratif bozuk- | katlar ) | |||
luklar, görme azlığı veya | ||||
kaybı. | 1 yıl | |||
A – 19, a Organik asitler | ||||
( Formik asit, asetik asit, oksalik asit ) | ||||
Akut : | 7 gün | – Organik asitlerin ve tuzla- | ||
– Konjonktiva, solonum yol- | rın ( asetat, oksalat, formiat) | |||
ları mukozası ve ciltte, ya- | elde edilmesi, | |||
nıklar, lezyonlar, | – Tekstil sanayiinde aşındır- | |||
– Dermatozlar, | 2 ay | ma, temizleme, soldurma, bo- | ||
– Astmatiform bronşit, | 1 yıl | yama, basma işlemleri, | ||
– Oksalik asit ( oral ) | 1 yıl | |||
– Epigastriumda ağrı, şiddetli | – Kimya sanayiinde organik | |||
kusma, | sentezler için, mürekkep, bo- | |||
– Nevröz bozukluklar, tremor, | ya, cila ve vernik yapımı, | |||
tetanik kramplar, trismus, | kurşun tuzlarının, sabunun | |||
– Böbrek zararları ( hemoglo- | sentetik parfümlerin hazır- | |||
binüri, eritrositüri, idrarda | lanması, asetik asit anhid- | |||
oksalik asit kristalleri. | ritlerinin yapımı, bazı sen- | |||
tetik elyafın ( sellüloz asetat ) | ||||
ve metal asetatın hazırlanması, | ||||
– Besin maddeleri sanayiinde | ||||
sirke yapımı, besin maddesi | ||||
konserveciliği, şarap maya- | ||||
landırma, | ||||
– Metal sanayiinde ( öncelikle | ||||
içinde demir bulunmayan | ||||
metaller ), | ||||
– İlaç sanayiinde ( aspirin ya- | ||||
pımı ), | ||||
– Kauçuk sanayiinde ( pıhtılaş- | ||||
tırma maddesi olarak ), | ||||
– Leke çıkartıcıların özellikle | ||||
potasyum tetra oksalatın | ||||
” Sorrel tuzu ” yapımı, | ||||
– Tabaklıkta, | ||||
– Fotoğraf sanayiinde. | ||||
A – 19, b Aldehitler | ||||
Akut : | 15 gün | – Aldehitlerin ve bileşikleri | ||
– Gözlerde ve üst solunum | nin elde edilmesi, | |||
yolları mukozasında irritas- | – Organik sentezlerde ve mo- | |||
yon ( konjonktivit, rinit ke- | nomer olarak sentetik mad- | |||
ratit, trakeit ) | de sanayiinde ( bakalit, | |||
-Akut akciğer ödemi, bron | üreformal reçineleri, galalit, | |||
kopnömon, | sellüloit yapay, kehribar ), | |||
-Astmatiform bronşit, | 3 yıl | – Yapay ipek liflerinin aşın- | ||
– Ekzematiform dermatit ve | dırma ve sertleştirilmesinde | |||
ürtiker, | 2 ay | ( formol ), kumaşlara buruş- | ||
– Epidermiste kalınlaşma, ter | mayacak özellik verilmesi. | |||
bezlerinin yok olması, nöro- | ||||
dermatit, tırnaklarda kırıl- | – Lastik sanayiinde (çeşitli | |||
ma, ekstremitelerde cera- | vul kanizasyon işlemleri ), | |||
hatlanma ve hiperestezi | 1 yıl | – Formolün dezenfeksiyon | ||
Furfurol | maddesi, deodorant, bakte- | |||
– Nörolojik belirtiler: | riostatik, tarım da zararlı | |||
tremor, nevrit. | böceklere karşı, şarbon spor- | |||
larının yok edilmesinde ( de- | ||||
ri, pamuk, kürklerde ) anato- | ||||
mik preparatların konserve | ||||
edilmesinde, fotoğraf sana- | ||||
yiinde jelatin tabakalı plaka | ||||
ve filmlerin sertleştirilme- | ||||
sinde kullanılması, | ||||
– Asetaldehitin sirke yapımın- | ||||
da ve ayna gümüşlemede | ||||
kullanılması, | ||||
– Akroleinin sabun sanayiin- | ||||
de, yağlı boya yapımında, | ||||
kemiklerden tutkal çıkarıl- | ||||
masında, ısıtılmış ve yağlan- | ||||
mış materyalin lehimlenme- | ||||
sinde, yağlama yağlarının | ||||
hazırlanmasında, galvano- | ||||
plastide kullanılması, | ||||
– İlaç sanayiinde, hekzameti- | ||||
len tetramin, kloraldehit, pa | ||||
raldehit yapımı, | ||||
– Yakıt maddesi ve ensektisit | ||||
olarak metasetaldehit yapı- | ||||
mı ve kullanılması. | ||||
A – 20, a Alifatik Hidrokarbonların Nitro Türevleri | ||||
Nitrometan ve Nitroetan | ||||
– Cilt ve solunum yolları | – Organik sentezlerde, | |||
mukozasında irritasyon, | 1 yıl | – Reçine, balmumu, yağ, bo- | ||
ya maddeleri, nitrosellüloz | ||||
için çözücü olarak, | ||||
1 nitropropan, 2 ( nitropropan ) | ||||
– Mukozalarda irritasyon, | 1 yıl | |||
– Narkotik belirtiler, | ||||
– Baş ağrısı, baş dönmesi, kus- | – Füze yakıtı olarak, | |||
ma, | – Organik esterler, sellüloz, | |||
– Karaciğer zararları, | yağ, balmumu, bazı boya | |||
( Sürekli olabilir ), | maddeleri ve reçine için çözü | |||
– Methemoglobinemi, | mü, | |||
– Bazı sıva ve lakların, özellik- | ||||
le korruzyondan koruyucu | ||||
olanların, cila, tutkal, sen- | ||||
tetik maddeler ve çeşitli en- | ||||
sektisitlerin yapımı, | ||||
Tetranitrometan | ||||
Akut : | 1 yıl | – Trinitrotoluen ve diğer pat- | ||
– Mukozalarda irritasyon, | layıcı maddelere katılır. | |||
– Bronşit, pnömoni, akut akci- | ||||
ğer ödemi, | ||||
Kronik : | ||||
– Nervöz bozuklukları, bradi- | ||||
kardi. | ||||
– Methemoglobinemi, | ||||
– Karaciğer ve böbreklerde | ||||
yağlı dejeneresans. | ||||
Nitroparatinin klorlu türevleri | ||||
– Mukozalarda özellikle solu- | 1 Yıl | – Pestisit ve fungusit olarak, | ||
num yollarında şiddetli irri- | – Organik sentezlerde, | |||
tasyon, | – Çözücü olarak. | |||
– Kronik bronşit, akut akciğer | ||||
ödemi, akciğerlerde fibrosis, | ||||
– Methemoglobinemi. | ||||
A – 20, b Nitrik asit esterleri | ||||
( nitroglikol ve nitrogliserin gibi ) | ||||
Akut : | 15 gün | – Patlayıcı madde yapımı, bu | ||
– Şiddetli baş ağrısı ,baş dön- | maddelerin karıştırılması, | |||
mesi krizleri, bulantı, sar- | kartuşların doldurulması, | |||
hoşluk hissi, yüzde kızarma, | – Defektli, eskimiş, patlama- | |||
genel sıcak basması duygu- | mış kartuşlarla çalışma ( ma- | |||
su, uykusuzluk, | den ocaklarında, cephane | |||
– Bradikardi, hipotansiyon | depolarında v.b. ) | |||
stenokardi, | – İlaç sanayiinin bazı dalları. | |||
– Pisişik bozukluklar ( depres- | ||||
yon, delir ), | ||||
– Bu belirtilerin hafta başın- | ||||
da artması ( pazartesi hasta- | ||||
lığı ), maruziyetten ve tema- | ||||
sın kesilmesinden 1-2 gün | ||||
sonra ani ölümler. | ||||
– Parmak uçlarında ve tırnak | ||||
altında tedaviye dayanıklı | ||||
ülserler, | ||||
Kronik : | 1 yıl | |||
– Nevralji, tremor, baş ağrısı, | ||||
baş dönmesi, | ||||
– Alkole tahammülsüzlük. | ||||
A – 21, a Benzol ( benzen ) ve Homologları | ||||
( benzol, toluol, ksilol, kumol, kümen v.b. ) | ||||
Benzol : | – Taş kömürü katranından ha- | |||
Perakut : | 3 gün | vagazı ve kok fabrikaların- | ||
– Kronik kas krampları, pare- | da kataliz veya distilasyon- | |||
zi, bilinç kaybı ,periferik da- | la benzol ve hemologlarının | |||
marlarda spazm, solunum | elde edilmesi, | |||
felci. | – Benzol ve homologlarının | |||
Akut : | 15 gün | reitifiye edilmesi, | ||
– Bilinç bulanıklığı ( benzol | – Benzol ve homologlarının | |||
rausch’u ), baş ağrısı, baş | çözücü, inceltici ve kuru te- | |||
dönmesi, kaslarda fibrilasyon | mizleme maddesi olarak kul- | |||
Kronik : | 3 ay | lanılmaları, yağsızlaştırma | ||
– Yorgunluk, baş ağrısı, baş | ve ekstraksiyon işlemleri, | |||
dönmesi, | temizleyici maddelerin yapı- | |||
– Mide – barsak şikayetleri, | mı, lastik sanayiinde çözü- | |||
– Lökopoez, eritropoez, trom- | 1 Ay | cü, boya maddeleri, lak cila, | ||
bopoezde tek veya birlikte | vernik yapımında inceltici | |||
zararlar ( nötropenili löko- | olarak, lastik vulkanizas- | |||
peni, trombopeni kapiller | yonda, su geçirmez elbise, | |||
frajilite, anemi ( çoğu kez | ayakkabı, hasır şapka yapı- | |||
normokrom, hipo veya aplas- | mı, tutkal ve bazı yapıştırıcı | |||
tik ), hemorajik diateze- | maddelerin yapımı boya, lak, | |||
kimoz, purpura, kanamalar ), | cila, vernik reçinelerin kul- | |||
– Enfeksiyonlara dayanık- | 3 ay | lanılmasında inceltici ola- | ||
sızlık ( nekrotik anjin, akci- | rak, foto gravürcülükteki | |||
ğer komplikasyonları ), | mürekkeplerde, ofset bas- | |||
– Agranülositoz, panmiyelofi- | 3 yıl | kıda, cila macunlarının ya- | ||
tizi, | pımında, linolyum, mukavva | |||
– Lökozlar, | 10 yıl | sanayiinde, ayra yapımında, | ||
Benzol hemologları | – Yağ ve greslerin ekstraksi- | |||
Kronik : | 6 ay | yonunda, | ||
– Çabuk yorulma, baş ağrısı, | – Saat ve duyar ölçü gereç- | |||
bulantı,alkole tahammül- | lerinin yapımı, metal parça- | |||
süzlük, | ların temizleme, aşındırma | |||
– Ciltte orhoerjik irritasyon | ve yağsızlaştırılması, | |||
belirtileri. | – İlaç sanayii, parfüm yapımı, | |||
– Yakıt madeleri sanayii. | ||||
( Gerektiğinde idrarda fenol, kanda benzol, idrarda sulfat tayini toluol | ||||
için idrarda hippurik asit tayini yapılır. ) | ||||
A – 21, b Naftalin ve homologları | ||||
( naftalin, metil naftalin, asetil naftalin v.b. ) | ||||
Akut : | 1 ay | – Taş kömürü katranının des- | ||
– Baş ağrısı, baş dönmesi, bu- | ilasyonu ile naftalin elde | |||
lantı, kusma, | edilmesi, | |||
– Hemoliz, hemoglobin, | ve kereste konserve edioisi | |||
– Anemi ( Heinz cisimcikleri ile ), | olarak kullanılması, | |||
– Keratitis punktiforme, mer- | – Ftalik asit, hidre naftalin- | |||
cekte ve göz sinirlerinde za | ler ( dekalin, tetralin ) ve | |||
rarlar, | sentetik maddelerin yapı- | |||
– Ciltte eritem, akne. | mında naftalin kullanılma- | |||
sı, bazı ilaç ve bazı boya | ||||
maddelerinin yapımında ara | ||||
ürün olarak, | ||||
– Ensektisit ( güvelere karşı ) | ||||
ve kereste konserve edilmesi | ||||
olarak kullanılması. | ||||
A – 22 Aromatik hidrokarbonların halojen türevleri | ||||
Genel olarak : | – Klorbenzol, diklorbenzol, | |||
– Göz ve solunum yolları mu- | heksaklorbenzol, klortuluol, | |||
kozasında irritasyon, | 1 yıl | benzilklorür, benzilbromür, | ||
– Dermatoz, | klor naftalin, klordifenil | |||
– Karaciğer ve böbrek zararları, | v.b. nin yapımı ve kullanıl- | |||
– Merkezi sinir sistemi zarar- | ması, | |||
ları, | ||||
Klorbenzol | ||||
– Somnolans, bilinç kaybı, yüz | – Organik sentezlerde çözücü | |||
ve ekstremite kaslarında | olarak. | |||
kontraksiyonlar, | 1 yıl | |||
– Ciltte eritem. | ||||
Ortodiklorbenzol | ||||
– Merkezi sinir sisteminde | – Organik sentezlerde çözücü | |||
depressif etki, | 1 yıl | – Ensektisit ve leke çıkarıcı | ||
– Karaciğer ve böbrek zarar- | olarak. | |||
ları, | ||||
Paradiklorbenzol | ||||
– Burun ve göz mukozasında | – Ensektisit ve dezenfektan | |||
irritasyon, | 1 yıl | olarak. | ||
– Baş dönmesi, kusma, | ||||
– Karaciğer zararları ( ikter, | ||||
siroz. | ||||
Heksaklorbenzol | ||||
– Bullöz dermatoz, | 1 yıl | – Organik sentezlerde çözücü | ||
– Fotosensibilite ve porfiri, | – Ensektisit, fungusit olarak, | |||
– Göz ve üst solunum yolları | – Tahıl tohumlarının konser- | |||
mukozasında irritasyon | ve edilmesi, | |||
Klortuluol | ||||
– Göz mukozasında irritasyon. | 1 yıl | – Yapım ve kullanılması. | ||
Benzilklorür ve benzilbromür | ||||
Klornaftalin | ||||
– Gözlerde ve üst solunum | – Boya sanayii, tabaklık, par- | |||
yollarında irritasyon | 1 yıl | fümeri, ilaç ve foto sanayii, | ||
– Deri ve mukozalarda yanık | – Sentetik balmumu, temizlik | |||
ve nekroz, | maddeleri, vernik, kondan- | |||
– Yüz, açık cilt ve elbise ile | satör yapımı, | |||
irrite olan yerlerde akne, | – Ensektisit ve yağlama mad- | |||
prurit. | 1 yıl | desi olarak. | ||
Klordifenil | ||||
Akne : | 1 yıl | – Kullanma alanı klornafta- | ||
lin gibidir, çoğukez onunla | ||||
karıştırarak kullanılır. | ||||
A – 23, a Fenol, tiofenol, bunların homologları ve halojenli türevleri | ||||
A – 23, a I Fenol homologları ve halojen türevler | ||||
A.Fenol | – Bunların türevlerinin önce- | |||
Akut : | 15 gün | celikle Nitro türevlerinin ya- | ||
– Lokal yanıklar, nekroz ( fe- | yapımı ( trinitrofenol, pikrin | |||
nol gangreni ), | asidi, melinit gibi patlayıcı | |||
– Baş ağrısı, baş dönmesi, aji- | maddeler ), | |||
tasyon, kulak çınlaması, | – Tahtanın kreosot veya kar- | |||
delir, solunum felci. | bolineum ile işlenmesi ( bu | |||
Kronik : | 1 yıl | iki maddede kreosol ve fe- | ||
– Solunum yolu irritasyonu | nol çoktur ) ve pentaklorfe- | |||
– Bulantı, kusma, ishal, | nol kullanılması, | |||
– Böbrek ve karaciğer zarar- | ||||
ları, | – Fenollü reçineler gibi sente- | |||
– Allerjik ekzama | 2 ay | tik reçinelerin yapımı ( bake- | ||
B.Difenol | lit oplıepoksid reçinesi, po- | |||
– Dermatoz, depigmentasyon, | 1 yıl | likarbonat ), | ||
– Keratit, | – Sentetik elyaf yapımı ( pol- | |||
C.Pentaklorfenol ve tuzları | yamid vb. ), | |||
– Dermatoz, | 1 yıl | – Ham petrol rafineleri, | ||
– Kabızlık, terleme krizleri, | – Temizleyici maddelerin, bo- | |||
dispne | ya maddelerinin yapımı, en- | |||
– Böbrek zararı ( oligüri ). | sektisit yapımı ve bunlarla | |||
temas ( özellikle klorofenol ), | ||||
– İlaç sanayii ( karbol asidi ), | ||||
– Kerestenin karbolineum ile | ||||
empermeablize edilmesi | ||||
( kreosol ve fenol ), | ||||
– Taş kömürü katranının iş- | ||||
lenmesi, havagazı ve bazı | ||||
sentetik maddelerinin ısın- | ||||
ması sonucu. | ||||
( Gerektiğinde idrarda glukronik asit ile birleşmiş veya sülfat olarak | ||||
atılan fenol miktarı ve fenilsülfürik asit tayini yapılır. ) | ||||
A – 23, a II Naftol, homologları ve halojen türevleri | ||||
– Konjonktivalarda ve solu- | – Bazı reaktiflerin ve boya | |||
num yolu mukozasında irri- | maddelerinin yapımı, | |||
tasyon, | 15 gün | – Lastik sanayii, | ||
– Merkezi sinir sistemi zarar- | – Parfüm yapımı, | |||
ları. | 1 yıl | – İlaç sanayii. | ||
A – 23, b Alkil, aril ve alkilariloksitlerle alkilarilsülfitlerin | ||||
halojenli türevleri | ||||
( etilenklorhidrin, epiklorhidrin, dikloretiler, iperit ” hardal gazı ” v.b. ) | ||||
– Ciltte ve solunum yolları mu- | – Kimya sanayiindeki bazı or- | |||
kozasında irritasyon, | 1 yıl | ganik sentezlerde ara ürün | ||
– Ciltte ödem, bül ve nekrotik | olarak bu maddelerin elde | |||
ülserler, | edilmesi ve kullanılması | |||
– Konjonktiva ve kornea za- | ( etilenglukol, etilendioksit | |||
rarları, körlük, | v.b. ), | |||
– Kronik bronşit, bronşekta- | – Cila ve reçine yapımında çö | |||
zi, akciğer apsesi ve akciğer | zücü, tekstil ve metal sana- | |||
ödemi, | yiinde yağsızlaştırıcı olarak, | |||
– Hiperkeratoz, klor aknesi, | – Ensektisit, fungusit olarak | |||
sikatris, nekrotik ülserler, | kullanılması, | |||
– Merkezi sinir sistemi zarar- | – İrritan savaş gazları yapımı, | |||
ları ( somnolans, delir ). | bunların depo edilmesi. | |||
A – 23, c Hidrokinonun oksidasyon ürünleri ve Benzokinon | ||||
– Ciltte depigmentasyon ve al- | – Fotoğrafçılıkta banyo mad- | |||
lerjik dermatoz, | 1 yıl | desi olarak ıhidrokinon ), ba- | ||
– Göz zararları ( üç dönemde ): | zı biyolojik koşullarda hid- | |||
a.Konjonktiva ve korneada irri- | rokinon, benzokinona dönü- | |||
tasyon, korneada lekeler, | şür. ) | |||
göz kapaklarında pigmen | ||||
tasyon, | ||||
b.Kornea erozyonları, düzen- | ||||
siz gözlükle düzeltileme- | ||||
yen astigmatizm, | ||||
c.Birkaç yıl sonra ( kronik dö- | ||||
nem ): kornea ülserleri ( ul- | ||||
kus serpens ) keratektazi, | ||||
renk körlüğü, görme azlığı | ||||
ve kaybı. | ||||
A – 24 Aromatik amin ve hidrazinler, bunların halojenli, fenollü ve | ||||
nitro veya sulfo türevleri ( Anilin, anilinin nitro ve nitrose türevleri, | ||||
fenilendiamin ve homologları, difenilamin ve homologları ” zenzidin “, | ||||
naftilamin, aromatik hidrazin türevleri, fenil – hidrazin gibi ) | ||||
Akut : | 30 gün | – Bu maddelerin yapımı ve kim- | ||
– Baş ağrısı, kaslarda ağrı, | ya sanayiinde sentetik | |||
kusma, bradikardi, hipertan- | boya maddeleri ile birçok di- | |||
siyon, somnolans, stenokardi, | ğer organik sentezlerde ara | |||
– Hemoliz, anemi (eritrositler- | ürün olarak kullanılmaları, | |||
de Heinz cisimcikleri ), si- | – İlaç sanayiinde ensektisit | |||
yanoz, | ( sulfonamid ) yapımı v.b., | |||
– Methemoglebinemi ( anilin ile ). | – Bazı türevlerin yapımı ile | |||
Kronik : | 1 yıl | las tik sanayiinde reaksiyon | ||
– Baş ağrısı, baş dönmesi, so- | hız landırıcı ve oksidasyon | |||
lukluk, febiler, | frenleyici olarak kullanılma- | |||
– Gözde irritasyon, konjonk- | ları, | |||
tivit, keratit, | – Bazı patlayıcı maddelerin | |||
– Subikter, hemolitik anemi, | yapımı ( tetril ), | |||
– Allerjik dermatoz, ciltte gra- | – Deri, ayakkabı sanayii, kürk- | |||
nulom ve nekroz, | çülükte, saç ilaçları yapımın- | |||
– Mesane tömörleri ( sistesko- | da, kağıt sanayiinde ve ber- | |||
pi ve biopsi ile kesinleşmiş ). | 10 yıl | berlikte boya maddesi olarak | ||
kullanılmaları, | ||||
– Fotoğrafçılıkta banyo mad- | ||||
desi olarak ( P-aminofenol ), | ||||
( Kanda methemoglobin, diazo reaksiyonu ile idrarda aromatik amin | ||||
tayini yapılır.) | ||||
A – 25 Aromatik hidrokarbonların ve fenollerin nitro türevleri | ||||
( Benzol, toluol, ksilol ve fenolün nitro türevleri ) | ||||
Nitrotoluol ( özellikle trinit- | – A – 24 deki tehlike kaynak- | |||
rotolul) | 1 yıl | ları, | ||
– Methemoglobinemi, siyanoz, | – Patlayıcı madde sanayii | |||
hemoliz, hemolitik anemi, | ( nitrobenzel, trinitrotoluol, | |||
eritrositlerde Heinz cisim- | dinitrofenol ), | |||
cikleri, | – Tarımda zararlı bitkilerle | |||
– Karaciğer parankim zararı, | mücadele ilaçları (dinitroor- | |||
mide-barsak şikayetleri, | tokrezol ), | |||
– Polinevrit. | – Bazı siyah sulfon boyaları | |||
nın yapımı ( dinitrofenol ). | ||||
Dinitrobenzol | ||||
– Methemoglobinemi, | 1 yıl | |||
– Hepatit, akut sarı karaciğer | ||||
atrofisi, | ||||
Klornitrobenzol | ||||
– Methemoglobinemi, ikter, | 1 yıl | |||
hemoliz, hepatit, | ||||
– Ciltte sensibilizasyon, papü- | ||||
lovesiküler effloresans, der- | ||||
matitis, eksfoliativa genera- | ||||
lisate. | ||||
Dinitrofenol | ||||
– Ciltte sararma büllü eritem, | ||||
ellerde ve bileklerde cilt ül- | 1 yıl | |||
serleri, | ||||
– Merkezi hipertermi, norvöz | ||||
bozuklukları, | ||||
– Böbrek fonksiyon bozukluğu. | ||||
( Gerektiğinde metabolizma ürünlerinin-aminonitrofenol-idrarda terrien | ||||
reaksiyonu ile tayini yapılır. ) | ||||