Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği’ne göre pnömokonyozlar ve diğer mesleki solunum sistemi hastalıkları listesi..
| Yükümlülük | Hastalık Tehlikesi | |||
| Hastalıklar ve Belirtileri | Süresi | Olan Başlıca İşler | ||
| C – 1, a Slikoz ve silikotuberküloz | ||||
| – Dispine, öksürük, balgam | – Silisli maden cevheri ve taş- | |||
| göğüste ağrı, | 10 yıl | ların delinmesi, çıkarılması, | ||
| – Sağ kalp yetmezliği, kronik | taşınması, | |||
| kor pulmonale, | – Silisli maden cevherleri ve | |||
| – Akciğerlerde infiltrasyon, | taşların parçalanması, öğü- | |||
| fibrosis, | tülmesi, elenmesi ve her tür- | |||
| – Tüberküloz ile kombinasyon | lü işlenmesi, | |||
| – Silisli taşların, ( şist ocak- | ||||
| ları ) kesilmesi, perdahlanma- | ||||
| sı, düzeltilmesi, | ||||
| – Silisli perdahlayıcı, temiz- | ||||
| leyici ve benzeri maddelerin | ||||
| yapımı, bunlarla çalışma, | ||||
| – Korund, cam, porselen, taş, | ||||
| seramik ve ateşe dayanıklı | ||||
| maddelerin yapımı, | ||||
| – Kumtozu kullanılan döküm- | ||||
| hanelerde çalışma (çapak gi- | ||||
| derme, yüzey düzeltme, kum- | ||||
| lama), | ||||
| – Silisli maddelerden yapılmış | ||||
| zımpara taşları ile perdahla- | ||||
| ma, parlatma, düzeltme, | ||||
| – Kumlama püskürtücüleriyle | ||||
| pas temizleme ve parlatma, | ||||
| – Kumlu zımpara taşlarının | ||||
| yapımı, | ||||
| – Sanayi fırınlarının yapımı | ||||
| ve onarımı ( baca duvarcıla- | ||||
| rı ), | ||||
| – Silikatlı ve silisli mineral | ||||
| tozlarla çalışma. | ||||
| ( Kesin tanı için : | ||||
| 1. Yeterli teknikle çekilmiş göğüs grafisi ( 35×35 cm. veya hiç olmazsa | ||||
| 10×10 cm. lik film ), | ||||
| 2. Gerektiği takdirde HRCT | ||||
| ( X ) Radyolojik teşhis uluslararası pnömokonyoz klasifikasyonuna göre | ||||
| yapılır. | ||||
| 3. Yeterli solunum ve dolaşım fonksiyon testleri ( röntgen bulgusu | ||||
| karakteristik olmadan da fonksiyonlar bozulmuş olabilir. ), | ||||
| 4. İş anamnezi ve işyeri incelemesi, | ||||
| 5. Tüberküloz için bakteriolojik inceleme yapılır. ) | ||||
| C – 1, b Asbestoz | ||||
| – İrritasyon öksürüğü, dispne, | – Asbest ve asbestili toprak çı- | |||
| göğüs ağrısı, balgam, | 10 yıl | karılması, kullanılması, El- | ||
| – Akciğerde fibroz plevra plak- | yaflı materyalin hazırlan- | |||
| ları, plevral ve plevra ile | ması: levhalaştırma, eğir- | |||
| perikard arasında yapışık- | me, örme v.b. | |||
| lıklar, kireçlenmeler, | – Asbest artıklarının işlenme- | |||
| – Kronik bronşit, anfizem, | si, | |||
| plörit, | – Asbestli doku, karton ve ka- | |||
| – Sağ kalp yetmezliği, kronik | ğıtların yapımı, | |||
| kor pulmonale, | – Asbestli çimento ( eternit ) ve | |||
| – Bronşiyal kanserler, plevra | elyaflı çimento ürünlerinin | |||
| ve peritonda mesotheliom, | yapımı ve bunlarla çalışma | |||
| – Kornea, yutak ve larinksde | ( kesme, delme, frezeleme, | |||
| ülserasyon, | perdahlama ), | |||
| – Elin volar yüzünde, ayak ta- | – Isı ve ses izolasyonu işleri, | |||
| banında asbest papillaları. | – Yapılarda asbestli maddeler- | |||
| le yapım ve yıkma çalışma- | ||||
| ları, | ||||
| – Fren balatası yapımı, | ||||
| – Borulara asbestli koruyucu | ||||
| materyalin veya ateşe da- | ||||
| yanıklı boyaların püskürtül- | ||||
| mesi, | ||||
| – Talk yerine özellikle lastik | ||||
| sanayinde öğütülmüş asbest | ||||
| tozu kullanılması ( bazı talk | ||||
| çeşitlerinde de asbest vardır. ) | ||||
| ( Kesin tanı için : | ||||
| 1. Yeterli teknikle çekilmiş göğüs grafisinden, | ||||
| 2. Yeterli solunum ve dolaşım fonksiyon testlerinden, | ||||
| 3. Balgamda ve asbest papillarında asbest cisimciklerinin mikroskobik | ||||
| olarak görülmesinden yararlanılır ). | ||||
| C – 1, c Silikatoz | ||||
| ( Asbest dışındaki silikat tozları ) | ||||
| Akut : | – Minarallerin çıkarılması, el- | |||
| – Dispne, | de edilmesi, | |||
| Akut : | 1 ay | – Parçalama, öğütme, torbala- | ||
| – Akciğer grafisinde difbüz | ma ve taşıma ( talk değirmen- | |||
| lekeler, | leri ), | |||
| Kronik : | 10 yıl | – Lastik sanayi, ( temel mad- | ||
| – Bronşit, dispne, | de % 60 talk ve % 40 lastik- | |||
| – Akciğerlerde infiltrasyon, | tir. ), | |||
| özellikle orta ve alt akciğer | – Kağıt ve linolyum sanayii | |||
| alanlarında küçük taneli | kar ton fabrikaları bazı el- | |||
| nodüler görünüm ve ağ şek- | yaflı çimento türleri, | |||
| linde fibroz veya opal gölge | – Deri ve kürklerin işlenme- | |||
| ler, ilerlemiş vakalarda an- | si, | |||
| fizemli büyük alanlar ve | – Porselen ve seramik sanayi | |||
| subplevral plaklar, | ( kaolin ), | |||
| – Anfizem, sağ kalp yetmez | – Elektrokimyada izalasyon | |||
| liği, kronik kor pulmonale. | maddeleri, akümülatörler, | |||
| – Parfüm ve kozmetik madde- | ||||
| ler yapımı, sabun fabrikala- | ||||
| rı, mücevher yontulması, | ||||
| – Kimya ve ilaç sanayii, permut- | ||||
| tin suları yumuşatıcı olarak, | ||||
| betonitin absorban olarak kul- | ||||
| lanılması, | ||||
| – Metal sanayiinde olivin ve | ||||
| zirkon tuzlarının dökümcü- | ||||
| lükte aşındırma ve dökme | ||||
| işlemlerinde kullanılması, | ||||
| betonit kullanılması, | ||||
| – Bazı boya maddelerinin ya- | ||||
| pımın da pigment olarak | ||||
| ( ultramarin ). | ||||
| ( Kesin tanı için : | ||||
| 1. Yeterli teknikle çekilmiş göğüs grafisinden, | ||||
| 2. Balgamda talk cisimcikleri bulunmasından yararlanılır. ) | ||||
| C – 1, d Sideroz | ||||
| – Öksürük, eforla dispme, az | – Demir cevheri ve okrun elde | |||
| muközlü balgam, | 5 yıl | edilmesi, parçalanması iş- | ||
| – Fibrojen olmayan sideroz | lenmesi, | |||
| ( elektrik ark kaynakçıların- | – Okr tozunun parlatıcı olarak | |||
| da ) | kullanılması ( ayna yapımı ) | |||
| – Radyolojik olarak arbori- | – Dökümhaneler, haddehaneler, | |||
| zas yonda artma, düğümcük | – Elektrik , ark kaynağı, elek- | |||
| şeklinde opal görüntü, mi- | trik kaynağı v.b. ile kesme, | |||
| lier yayılma, | perdahlama, ( demir parça- | |||
| – Anfizem, sağ kalp yetmezliği, | larının), | |||
| – Fibröz sideroz ( cevher ve | – Mağnetik demir oksid yapı | |||
| ork madencilerinde ), | mı ve kullanılması. | |||
| – Radyolojik olarak makrono- | ||||
| düler infitrasyon, psödotü- | ||||
| möral görünüm, | ||||
| – Sağ kalp yetmezliği. | ||||
| C – 2 Alimünyum ve bileşikleri ile ( toz veya duman ) | ||||
| bronko-pulmonal hastalıkları | ||||
| – Öksürük, nefes darlığı, | 3 yıl | – Cevherinden alimünyum el- | ||
| – Bronşit, | de edilmesi, özellikle boksit- | |||
| – Non spesifik respiratuvar | ten alüminyum oksidinin elek- | |||
| sendrom, | tolitik ergitme yolu ile elde | |||
| – En fazla akciğerlerin üst | edilmesi ( yapay korund elde | |||
| ve orta alanlarında lokalize | edilmesi ). | |||
| olan, sınırları iyi belirne- | – Alüminyum tozu elde edil- | |||
| meyen, bazen çizgi ve leke, | mesi, özellikle ufalama, ele- | |||
| bazen dumanlı yüzeyler | me ve karıştırma ile yağsız | |||
| biçiminde görünüm, perihiler | ince toz haline getirilmesi, | |||
| bölgelerin ve apekslerin | – Alüminyum alaşımlarının yapımı, | |||
| musap olmaması, ilerlemiş | ||||
| vakalarda plevra adhezyon- | ||||
| ları, subplevral büller, spon- | ||||
| tan pnömotoraks, adhezyon- | ||||
| lar sonucu bronşlarda defor- | – Boksit eritme fırınlarındaki | |||
| masyon, | artıklarda bulunan pigment- | |||
| – Anfizem, sağ kalp yetmezli- | ten matbaacılıkta kullanılan | |||
| ği, kronik kor pulmonale. | bazı boya ların elde edilmesi, | |||
| – Alüminyum hidratın kağıt | ||||
| fabrikalarında kullanılması | ||||
| (alüminyum sulfat hazırlan- | ||||
| ması), pis suların temizlen- | ||||
| mesi, tekstil sanayiinde em- | ||||
| permeablize edici madde | ||||
| olarak, petrol rafinelerin- | ||||
| de bazı katalizörlerin yapımı | ||||
| ve kullanılması, cam yapımı | ||||
| ve alüminyum ve bileşikle- | ||||
| rinin çeşitli alaşımlarda | ||||
| kullanıldığı sanayi dalları. | ||||
| C – 3 Sert metallerin tozları ile olan bronkopülmoner hastalıklar | ||||
| – Öksürük, balgam, dispne, | 3 yıl | – İçine az veya çok tantal veya | ||
| bronşit, astmatiform nöbet- | tital karbid de katılmış wol- | |||
| ler, | fram karbit başta olmak üze- | |||
| – Anfizem, akciğerlerde infilt- | re basıt veya kompleks metal | |||
| rasyon, fibrosis, hiluslarda | karbitlerin ince toz haline | |||
| genişleme ile birlikte ağ bi- | getirilmesiyle ham mater- | |||
| çi minde veya nodüler gö- | yal yapımı, | |||
| rünüm, | – Sinterleme işlemi için metal | |||
| – Anfizem, kronik kor pulmo- | tozunun kobalt tozu ile karış- | |||
| nale, sağ kalp yetmezliği, | tırılması, | |||
| – Dermatoz. | – Elde edilen karışımın sıkış- | |||
| tırılarak şekillendirilmesi, | ||||
| – Ön sinterme ve sinterleme | ||||
| işlemleri, elmas veya korund | ||||
| çarkı ile düzeltme çalışmaları. | ||||
| C – 4 Thomas cürufu ile olan bronkopulmonal hastalıklar | ||||
| – Akut, subakut veya kronik | – Thomas cürufunun yapay | |||
| bronşit, | 3 yıl | gübre olarak kullanılması | ||
| – Antibiotiklere resistans pnö- | için parçalanması, öğütül- | |||
| moni ve bronkopnömoni. | mesi, ambalajlanması, ta- | |||
| şınması, depolanması, di- | ||||
| ğer maddelerle karıştırıl- | ||||
| ması, serpilmesi, | ||||
| – Thomas cürufunun ısı geçir- | ||||
| genliğini azaltıcı tabaka ola- | ||||
| rak kullanılması. | ||||
| C – 5 Mesleki bronşiyal astma | ||||
| – Astma nöbetleri ( dispne, | 1 yıl | – Toksik – hiperarjik biçim : | ||
| özellikle ekspirasyonda | bazı kimyasal maddelerin | |||
| zorluk ), nöbet aralarının | solunması ile : | |||
| normal olması, | – İzosiyanat, akrolein, formol, | |||
| – Anfizem, kronik kor pulmo- | klor platinat, parafenilendia- | |||
| nale. | min, diazometan, fitalik asit | |||
| anhidridi, risin, gom arabik, | ||||
| ipeca cuanhae ekstresi gibi. | ||||
| ( Kesin tanı için : | ||||
| 1. İşyeri incelemesi ile etkeni saptanır | ||||
| 2. Provokasyon testleri ile nöbetçi etkenle, provoke edilir | ||||
| 3. Yeterli solunum fonksiyon testleri yapılır | ||||
| C – 6 Bissinoz | ||||
| – İş haftası birinci gününde | 15 gün | Pamuk tozu ile temas, pamuk | ||
| göğüs sıkışması duygusu, | işlenmesiyle ilgili çalışmalar, | |||
| dispne, öksürük, balgam, | öncelikle tekstil sanayiinde | |||
| konjonktivalarda ve burun | çırçır, harman, halaç, tarak, | |||
| mukozasında irritasyon, ateş | vater bölümleri | |||
| ” pazartesi ateşi “, | ||||
| – Bu belirtilerin sıklaşması, sü- | Keten ve kendir işlenen | |||
| rekli hale gelmesi, | işyerleri, fabrikalar, özellikle | |||
| – Dispne, anfizem, kronik obs- | bunların ıslatma, soyma | |||
| trüktiv akciğer hastalığı tab- | yumuşatma ve iplik bölümleri | |||
| losu, | 3 yıl | |||
| – Sağ kalp yetmezliği, kronik | ||||
| korpulmonale. | 3 yıl | |||
| ( Tanı için yeterli solunum fonksiyon testleri yapılır. ) | ||||