Gürültü

25 Temmuz 2019 Dr. Müslüm Güney 15
isitme
Şekil 1

.

Sesleri nasıl duyarız?

(Bakınız: Şekil 1) Titreşen bir şey bulunduğu ortamda (havada, diğer gazlarda, katılarda, suda vb.) bir takım değişikliklere neden olur. Bir sarkaç gibi gerçekleşen bu titreşim hareketi sonucunda, sarkacın bir tarafa gitmesi havayı iter, diğer tarafa itmesi ise havayı açar. Bu küçük hava basıncı değişimleri ses dalgaları olarak dış kulağa ulaşır. Dış kulak yolundan ilerleyen bu dalgalar kulak zarına çarparlar. Bu çarpmanın etkisiyle, orta kulakta, kulak zarıyla ilişkili ilk kemik olan çekiç kemiğinden başlayarak, örs ve üzengi kemikleri hareket eder. Bu hareketin sonucunda ise iç kulakta değişiklikler olur. İç kulak salyangoza benzer bir organdır ve içinde sıvı ve tüy hücreleri bulunur. Kemikçikler tarafından iç kulağa iletilen hareket sıvıyı hareket ettirir, bu tüy hücrelerini hareket ettirir ve bu hücreler sesle ilgili sinir uyarılarını oluştururlar. Bu uyarılar beynimizin işitme ile ilgili bölgesine gider. Beyin de bu bilgiyi yorumlar. Gürültü iç kulaktaki bu tüy hücrelerini tahrip eder.

Gürültü ne tür sağlık sorunları ortaya çıkarabilir?

Gürültüye maruz kalan çalışanlarda ortaya çıkan sağlık sorunları “işitmeyle ilgili sağlık sorunları” ve “işitmeyle ilgili olmayan sağlık sorunları” olmak üzere ikiye ayrılır.

İşitmeyle ilgili olmayan sağlık sorunları nelerdir?

Gürültünün kalp basıncında, kalp hızında, solunumda değişiklikler, uyku sorunları ve sıkıntı gibi işitmeyle ilgili olmayan sağlık sorunlarına yol açtığından şüphelenilmektedir. Örneğin, bir çalışmada uçak trafiği arttığında, hava alanı yakınındaki bir köyde yüksek tansiyon ilacı tüketiminde artış gözlenmiştir. Ancak bu sorunların ne düzeyde gürültüyle ilgili olduğu belirlenebilmiş değildir. Çünkü hem stres yaratan pek çok etken bu sağlık etkilerini ortaya çıkarabilir; hem de gürültünün rahatsız ediciliği kişiden kişiye farklılık göstermektedir.

İşitmeyle ilgili sağlık sorunları nelerdir?

Gürültünün işitmeyle ilgili yol açtığı sağlık sorunları akustik travma, tinnitus, geçici işitme kaybı, kalıcı işitme kaybıdır.

Akustik travma nedir?

Silah atışı, patlama gibi çok yüksek ve ani bir gürültünün yol açtığı işitme kaybıdır. Gürültünün şiddetine bağlı olarak işitme kaybı geçici ya da kalıcı olabilir.

Tinnitus nedir?

Tinnitus olarak bilinen “kulak çınlaması”, bir veya iki kulakta ya da başta, ortamda başka bir ses kaynağı olmadığında ve çoğunlukla işitme kaybıyla birlikte görülen ses algısıdır. Gürültüye maruz kalmış insanlarda tinnitus (kulakta çınlama ya da uğultu hissi) ortaya çıkabilir. Silah atışı gibi, çok yüksek ses seviyelerine kısa süreli maruziyet de nedeni olsa bile, tinnitusun baskın nedeni yüksek ses seviyelerine uzun süreli maruziyettir. Kısa süreli maruziyetlerde gürültülü ortamdan ayrıldıktan birkaç dakika ya da saat sonra bu şikayetler geçer. Ancak, tekrarlanan bir biçimde yüksek gürültüye maruz kalınırsa tinnitus kalıcı olabilir.

Gürültüye bağlı geçici işitme kaybı nedir?

Gürültüye maruz kaldıktan hemen sonra ortaya çıkan geçici işitme kaybıdır. Gürültünün şiddeti ya da süresi arttıkça işitme kaybının şiddeti de artar. Gürültülü ortamdan uzaklaşınca yavaş yavaş düzelir, dakikalar ya da saatler içinde tamamen normale döner. Geçici işitme kayıpları genellikle 16 saat içinde düzelir. Bununla birlikte, gürültünün şiddeti ya da süresi arttıkça işitme kaybının normale dönmesi gecikir, günler sürebilir.

Gürültüye bağlı kalıcı işitme kaybı nedir?

Akustik travma nedeniyle ya da gürültüye aylar ve yıllar boyunca maruz kalma sonucunda ortaya çıkan kalıcı işitme kaybıdır.

Kalıcı işitme kaybı hangi kulağı etkiler?

Gürültüye maruziyet genel olarak her iki kulağa birden olduğu için kalıcı işitme kaybı da her iki kulağı birden etkiler.

Kalıcı işitme kaybının tedavisi var mıdır?

Gürültüye bağlı kalıcı işitme kaybı iç kulaktaki işitme organlarında kalıcı hasar sonucu ortaya çıktığı için, onu gerçekten düzeltecek herhangi bir ilaç, cerrahi yöntem ve hatta işitme cihazı yoktur.

İç kulaktaki normal bir işitme organının (Corti) elektron mikroskobundaki tüy hücreleri.

6 ay önce günde 8 saat, 90 dB(A) gürültüye maruz kalmış kişinin Corti organındaki tüy hücreleri. Büyük ve kalıcı bir işitme hasarına neden olmuştur.

Kanamisin isimli bir ilaç kullanmış kişinin Corti organındaki tüy hücreleri. İlacın dozuna ve kullanım süresine bağlı olarak işitme kaybı geçici ya da kalıcı olabilir.

Şekil 2

.

yazının tamamı için lütfen buraya tıklayınız

Site içeriklerimiz sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.

Bu yazıyı okuyanlar şunları da okudu

15 Yorum

  1. Sol kulak %75 sağ kulak %45 duyu kaybı var ve arar ara cinlamalar oluyor ve su an calisamiyorum gireceğim işyerleri buyuzden ise almıyor yani acikcana malulen emekli olabilir miyim yaşım 42

    • Merhaba Ozcan bey. Öncelikle geçmiş olsun. Maluliyet hesaplamaları ve işlemleri oldukça karmaşık, tıbbi teknik ayrıntıları olan bir iştir ve bu sitenin bilgisinin ve amaçlarının ötesindedir. Bununla birlikte, gireceğiniz işyerleri bu yüzden neden sizi işe almıyor? Mesleğiniz ve çalıştığınız, çalışmak istediğiniz işler nedir? Çünkü bu konuda işverenlerin bazen yersiz kaygıları olabiliyor?

  2. Bir kamu kurulusunda memur olarak calisiyorum. Yaklasik 5 ay once gurultulu ortamda gorevlendirildim. Ise giris saglik raporumda sag kulagimda isitme kaybim oldugu belirtiliyor. Calismaya basladiktan sonra bana herhangi bir kisisel koruyucu verilmedi. Calisacagim ortaminda gurultu seviyesi hakkinda bilgim yoktu bu konudada bilgilendirilmedim. Isyerim bu birimde calismaya basladiktan 1 ay sonra tum calisanlara isitme testi yaptirdi. Buradaki olcumde sag kulak 37.5 db olarak cikti. Aradan bir sure gectikten sonra etrafimdaki konusmalari anlayamaz hale geldim. Bas donmesi kulak cinlamasi ve siddetli bas agrilarim basladi. Isyerinin yapmis oldugu olcumden 3 ay sonra hastaneye giderek bir olcum yaptirdim. Bu olcumde sag kulak 45 db olarak cikti. Isitme kaybimin sebebi kulak zarimin delik olmasi. Isyerimdeki isg uzmanina ve isyeri hekimime bu olcumleri gosterdim ve yerimin degistirilmesini istedim. Kulaklikla calisabilecegimi soylediler. Ancak hala kulaklik vèmediler. Sormak istedigim sorular sunlar. Isitme kaybim olduguna dair raporum olmasina ragmen meslegimlede alakali olmayan bu birimde calistirilabilirmiyim. Gurultu seviyesinin ne kadar oldugunu bilmiyorum ama isg egitiminde 85 db uzerinde oldugundan bahsetnislerdi. Bu duzeyde bi gurultu 3 ayda boyle bi isitme kaybina neden olurmu. 7.5 db lik bi kayip meslek hastaligi olurmu.

    • Merhaba Mehmet bey.

      1) Mesleğiniz, başvurduğunuz pozisyon, yaptığınız iş, yapılan kalıcı ya da geçici görevlendirmenin tüm bunlarla uygunluğu konuları çalışma hukukunu ilgilendiren konulardır. Bu yüzden sorularınızın uzmanlık alanım olmayan bu yönüne maalesef yanıt veremeyeceğim.

      2) Gürültülü bir alanda çalışmaktan anladığımız şey gürültü kaynağının çıkardığı gürültü düzeyi ya da ortamdaki gürültünün düzeyi değil orada çalışan kişiye ulaşan gürültünün seviyesidir. İkisinin arasındaki fark ise kaynağın gürültüsünü azaltarak ya da kişisel koruyucu donanımlar kullanarak çalışana ulaşan gürültünün azaltılabilmesidir. Bu yüzden, ilke olarak, herkes gürültülü bir işte çalışabilir/çalıştırılabilir. Yeter ki, çalışanın kulağına 8 saatlik ortalamada 87 dBA’dan yüksek bir gürültü “ulaşmasın”.

      3) İşyerindeki gürültünün 85 dBA’nın üzerinde olduğunu söylüyorsunuz, ama ne kadar üzerinde olduğu çok kritik. Buradaki 1 desibellik artış rakamsal olarak çok az görünebilir ama logaritmik olarak çok şiddetli bir artış demektir. Örneğin, kulaklıksız olarak, 85 dBA’da en fazla 8 saat çalışılabilirken, 88 dB(A)’da en fazla 4 saat çalışılmalıdır. Bu yüzden, çalıştığınız ortamdaki gürültünün gerçek ve tam seviyesini bilmek çok önemli ve bunu öğrenmek sizin en doğal ve yasal hakkınız.

      4) Gürültünün yaptığı işitme kaybı ile kulak zarındaki delikten kaynaklı işitme kaybının mekanizmaları farklıdır. Bu yüzden bu ikisinin etkileri basitçe toplanarak üstüste binmez. Yine bu farklılık işitme testinde özgün belirtilere neden olur. Bu nedenle, eğer çalıştığınız ortamdaki gürültü 85’in üzerindeyse ve işitme testinizde kulak zarınızdaki deliğin yanında gürültüye bağlı işitme kaybının belirtilerini de taşıyorsa mesleki bir etkilenmeden söz edilebilir. Dikkatinizi çekiyorum, meslek hastalığından değil, mesleki bir etkilenmeden dedim, çünkü meslek hastalığı olup olmadığını netleştirmek ayrıntılı bir tıbbi sorgulamayla mümkündür. Örneğin, gürültüye bağlı sandığınız işitme testi belirtileri, kullandığınız ilaçtan da meydana gelebilir. vb v…

      5) 85 dB(A)’nın üzerinde bir gürültüde kulak koruyucu donanım kullandırılmaması zorunludur. İş güvenliği uzmanı arkadaşların bunu bilmemesi düşünülemez. O yüzden kararsız kaldım.

      Sonuç olarak…

      a. İlk önce çalışma ortamınızdaki gürültü ölçüm raporunu işyerinden (genelde iş güvenliği uzmanı arkadaşlar arşivlerler) isteyin (verilmek zorunda)

      b. Eğer 85 ve üzeri bir değer söz konusu ise kişisel koruyucu donanım talep edin (verilmek zorunda)

      c. İşyeri hekiminize işitme testinizde gürültünün etkileriyle ilgili belirti olup olmadığını sorun. Var diyorsa, ayrıntılı bir rapor yazarak KBB’ye sevk etmesini talep edin, raporu KBB’ye verin. Yok diyorsa ve yanıt sizi tatmin etmiyorsa kendiniz doğrudan KBB’ye (Eğitim araştırma hastanesine) gidip gürültü etkisini sorun.

      Geçmiş olsun…

      (Not: Yaşadıklarınızı yine buradan paylaşırsanız benzer sorunları yaşayan kişiler için faydalı olacaktır.)

  3. Merhaba Müslüm Bey, konuyla alakalı olarak yaşadığım sıkıntı hakkında önerilerinizi sormak istiyorum. Sorunum özetle şu; yaşım 25, yaklaşık 1 senedir fabrikada kalıp bakım teknisyeni olarak çalışmaktayım. Yeni bir iş başvurusu için saglik taraması sırasında işitme testinde 75db olarak sonuç aldım. İsitme testini yapan doktor kulagimda çınlama olup olmadigini sordugunda olmadigini soyledim fakat sessiz odaya girip kulakliklari taktigimda kulaklarimda cinlama oldugunu farkettim. fabrika doktorunun olumsuz degerlendirmesi neticesinde de işe kabul edilmedim. 1 sene once Askerlik vazifemi donanmada motorcu er olarak 12 ayda tamamladim ve askerlik vazifem suresince makine dairesindeki gurultuye maruz kaldım. İsitme kaybimin bu sebeple meydana geldigi kanisindayim fakat askerlik vazifemden once yaptirmis oldugum herhangi bir isitme testi yok.
    Sorularım şunlar;
    1) 75db ne kadar ciddi bir isitme kaybidir ve gelecekte normal sartlarda bu degerde bir artis olur mu?
    2) Bu tur isitme kaybinin tedavisi var mi?
    3) isitme kaybimin gurultu kaynakli oldugunu nasil teshis ettirebilirim
    4) eger isitme kaybimin gurultu kaynakli oldugu teshis edilirse hukuki olarak nasil bir yol izlemeliyim?
    Simdiden vaktinizi ayirdiginiz icin tesekkur eder iyi calismalar dilerim.

    • Merhaba Cihat bey.

      Sıralamayı kendime göre düzenleyerek yanıtlamaya çalıştım.

      1) En önemli nokta, gerçekten bir işitme kaybı var mı, varsa ne kadar ve işitme kaybının tipi nedir sorularına yanıt verebilmektir. Bunun için yapmanız gereken şey bir “eğitim ve araştırma hastanesinin” KBB (kulak-burun-boğaz) polikliniğe başvurmanızdır. Çünkü tarama şeklindeki ölçümler teknik sorunlar yüzünden tam doğru karşılık veremiyor ve taramadaki işitme testi bu konuda yapılabileceklerin tamamı değil. Buradan alacağınız kesin muayene ve ölçüm değerleri üzerinden yol haritanızı belirlemelisiniz. Bu konuda ilgili hekim size işitme kaybınızın nedeninin ne “olabileceğini” ve ciddiyetini söyleyecektir. “Olabileceğini” diyorum, çünkü işitme kaybınızın nedeninin ancak gürültü olabileceğini söyleyebilir, benzer muayene ve tetkik sonuçlarına gürültü dışındaki başka şeyler de yol açabilir. Ama, işitme kaybınızın nedeni kesinlikle gürültü değilse bunu kesinlikle öğrenmek mümkün olur. Böylece, gürültü dışı bir işitme kaybı yüzünden gereksiz yere hukuki işleme başlamamış olursunuz.

      2) İşitme kaybınızın gürültü yüzünden olma olasılığı varsa, bunun kanıtlanması gereklidir ve bunu yapacak şey gürültü temasından önce normal, temastan sonra ise hasta olduğunuzu gösterecek işitme testleridir. Bunların olmadığı durumda ise işler karışır, kanıtları dolaylı yollardan bulmak gerekir. Ancak, ister elinizde önceki işitme testleri olsun ister olmasın, yapmanız gereken bir avukata danışıp meslek hastalıklarının ispatı, maluliyet, cezai işlem gibi konularda yol haritası belirlemeniz olacaktır. Öte yandan, eğer işitme kaybının nedeni, söylediğiniz gibi, askerlikse durum daha karışacaktır. Çünkü gemide çalışırken ücret karşılığı çalışan bir işçi değil, vatani görevinizi yerine getiren bir yükümlüydünüz ve buradaki sorumluluk ilişkisi yasalarda nasıl tanımlanıyor bilmiyorum. Askeri yasalardan da bilgi sahibi olan bir avukat bilebilir ancak.

      3) 75 dB ciddi bir işitme kaybıdır, ama bu değerden kastedilen şeyin tam olarak ne olduğunu buradan söyleyebilmem mümkün değil, ancak bir hekim teste bakarak sizi doğru bilgilendirebilir.

      4) Gürültüye bağlı oluşmuşsa gerilemez ama daha da ilerleyebilir ve tedavisi yoktur (yukarıdaki yazımda nedenlerini ayrıntılı anlattım, lütfen oradan okuyun).

      Çok geçmiş olsun.

      • Vermiş olduğunuz bilgiler için çok teşekkür ediyorum. Bugün devlet hastanesi KBB polikliniginde tekrar aynı teste girdim ve bu defa 16 dba sonuc aldım. Hekimim onceki sonuçların sağlıklı olmadıgini soyledi. İçim biraz da olsa rahatladı. Tekrar tesekkurlerimi sunar, sizlere iyi calismalar dilerim. Hoscakalin.

  5. sağ kulak 70db sol kulak 50db kayıp var çalışmak istiyorum 85db üzerinde çalışabilir diye bir rapor varmış buna kulaklarım uygun mudur cevaplarsanız sevinirim

  6. Meraba bir sorun olacaktı yakın zamanda poligonda emniyet atıl yaptık 10 kişi olarak ve kulağımda dolgunluk hissi oldu ve doktora gittim işitme kaynı oldu 30 50 db ama şöle bir sey var gece fln çınlama olmuyor pek hissetmiyorum rahatsız edici değil normal hayatta öle ama ezan okunurken içinden çınlama sesi geliyor cızıltı oluyor yani doktor tintunes formula diye bir ilaç verdi kullandım bu ilaç normallmi verilir mi bu tür atış sonra işitme kayıplarında bu ilaç ve verilmesi olağan mı

  7. Merhaba hocam.tır soförüyum havası inmiş lastigi sisirirken birden patladi ve suan belli bellirsiz duyuyorum ancak çok yüksek sesle konuşuldugunda duyabiliyorum .yaklaşik 3 saat kada oldu.duyma kayibim gecicimidir acaba birde çok çinlama var

    • Mutlaka acile başvurarak kulak muayenesi olmalısınız. Kulak zarının ve tetkiklerin durumuna göre zarar hakkında yorum yapılabilir. Çok geçmiş olsun.

  8. Sayın hocam verdiğiniz bilgiler için öncelikle çok teşekkürler bayağı faydalı oldu
    Benim sorum 87 desibel gürültüsü olan bir iş yerinde iş yeri hekimliği yapmaktayım 52 yaşındaki bir çalışanımızda (ben işe başlamadan önce işe girmiş yaklaşık 5 yıldır çalışıyor) sağ kulak atrezi ve tam işitme kaybı mevcut sol kulakta ise duyma % 30 olarak raporlanmış. İşe giriş raporunda aynı iştme kaybı mevcut. Sorum şu bu şahıs bu gürültülü ortamda kulaklık dahi kullansa bile çalışabilirmi

  9. Merhaba hocam 34 yaşındayım 9 yildir çimento fabrikasında makine bakım ci olarak çalıyorum kulağımda 10 aydir cinlama var solda istme kaybi var meslek hastalığı kabul ediliyor mu ediliyor sa haklarım ne olur acaba

Yorumlara kapatıldı.