AİDS ve HİV aynı şeyler mi?- HİV nasıl bulaşır?
- Hangi meslekler kan yoluyla bulaşma riski taşıyor?
- Hangi meslekler cinsel ilişki ile bulaşma riski taşıyor?
- HİV testinin negatif olması kişide HİV olmadığını mı gösterir?
- HİV’den korunmak için bir aşı var mı?
- AİDS tedavisi sosyal güvence kapsamında mı?
- HİV taşıyan bir kişiyle aynı yerde çalışmakla virüs bulaşır mı?
- İş arkadaşınızın HİV taşıdığı ya da AİDS olduğu nereden anlaşılır?
- Eşcinsel bir iş arkadaşı daha büyük tehlike anlamına mı geliyor?
- İşe girişte ya da işin devamı süresince çalışanlardan HİV testi istenebilir mi?
- HİV taşıyan kişiler bunu işyerine bildirmek zorunda mı?
- HİV virüsü taşımak herhangi bir sektörde ya da işte çalışmaya engel mi?
- AİDS hastası olmak herhangi bir sektörde ya da işte çalışmaya engel mi?
- İşyeri hekimi çalışanın HİV/AİDS olduğunu herhangi bir şekilde öğrenirse bunu işverene bildirmek zorunda mı?
- İşyerinin kreşine kabul edilirken çalışanların çocuklarından HİV testi istenebilir mi?
- HİV/AİDS bildirimi zorunlu bir hastalık mıdır?
AİDS ve HİV aynı şeyler mi?
1981 yılında ilk ortaya çıktığında, inceleyen bilim insanları daha önce hiç karşılaşmadıkları bir hastalıkla karşı karşıya kaldıklarını fark ettiler ve hastalığa “kazanılmış bağışıklık yetmezliği sendromu” adını verdiler. Aids bu adın İngilizce baş harflerinden oluşan kısaltmadır. 1983 yılında ise AİDS hastalığına neden olan şeyin “insan bağışıklık yetmezliği virüsü” olduğu ortaya çıktı. Hiv bu virüsün İngilizce baş harflerinden oluşan kısaltmadır. HİV vücudun bazı önemli savunma hücrelerine saldırarak onların içine girer, onları yavaş yavaş iş yapamaz hale getirerek bağışıklık sistemini zayıflatır. Bunun sonucunda, normalde vücudun savunma sistemi tarafından yok edilebilen mikroplar çok ciddi enfeksiyonlar yapar ve kanserler ortaya çıkar. İşte, HİV enfeksiyonunun bu en ileri evresine AİDS denir.
HİV nasıl bulaşır?
HİV insanın kanında, cinsel salgılarında (sperm ve vajina salgısı) ve anne sütünde bulunur. Bunlarla doğrudan ya da dolaylı herhangi bir temas ile virüs insana bulaşır. Bu bulaşma yolları kan yoluyla bulaşma, cinsel ilişki ile bulaşma, anneden bebeğe bulaşma ve virüslü organ ya da dokuların nakledilmesi ile bulaşma olmak üzere dört tanedir.
Hangi meslekler kan yoluyla bulaşma riski taşıyor?
HİV taşıyan kişinin kan ya da kan ürünlerinin başka bir kişiye verilmesi yani nakil ile bulaşma olur. Ancak, ülkemizde 1987 yılından beri tüm kan bağışçıları HIV açısından tarandığından dolayı bu yolla bulaşma nadirdir. Kan yoluyla diğer bir bulaşma biçimi HİV taşıyan kişinin kanına temas etmektir. Örneğin, adet kanının cinsel ilişki sırasında penise, ya da ağızdaki bir kanamalı yaranın öpüşme sırasında ağıza teması ile bulaşma gerçekleşebilir. Kan yoluyla diğer bir bulaşma da HİV taşıyan kişinin kanının temas ettiği eşyalarla yaralanmadır. Bu eşyalar şırınga, iğne, jilet, makas, tırnak makası gibi aletlerdir.
Sağlık çalışanları, berberler-kuaförler-güzellik uzmanları, dövmeciler-piercingciler, polis-jandarma-özel güvenlik görevlileri, manikürcüler-pedikürcüler, masörler-masözler gibi mesleklerin kan yoluyla HİV bulaşma olasılığı yüksektir.
Hangi meslekler cinsel ilişki ile bulaşma riski taşıyor?
HİV taşıyan kişiden korunmasız cinsel ilişki ile erkekten kadına, kadından erkeğe, erkekten erkeğe ya da kadından kadına bulaşma olur. Bulaşma vajinal (kadın cinsel organı yoluyla), anal (makat yoluyla) ya da oral (ağız yoluyla) cinsel birleşme ile gerçekleşebilir. Tek bir cinsel ilişki ile bile bulaşma için yeterlidir, ilişki sayısı arttıkça bulaşma ihtimali artar. Seks işçisi/hayat kadını olarak çalışanlar meslekleri gereği cinsel ilişki ile HİV bulaşma riski altındadır.
HİV testinin negatif olması kişide HİV olmadığını mı gösterir?
HİV tanısı için ilk bakılan test ELİSA‘dır. Ancak, bu testin pozitif sonuç verebilmesi için vücuda giren HİV’e karşı bağışıklık sisteminin yanıt oluşturmaya başlaması gerekir. Bu yanıtın oluşması hastaların çoğunda 3 ay kadardır, bazılarında ise 6 ayı bulabilir. Diğer bir deyişle, eğer kişi HİV’i aldıktan sonraki bu 3-6 aylık dönem içerisindeyse test negatif çıkacaktır, ama aslında kişi HİV’i taşıyordur. Bu yüzden, ilk test negatif ya da pozitif çıktığında kesin tanı için test tekrarlanır ya da başka testler yapılır. İlk kez bakılan HİV testinin pozitif çıkması durumunda yasal olarak kişi doğrulayıcı test yaptırmak zorundadır ve test sonucu resmi makamlara, kimlik bilgilerinin yer almayacağı bir kod ile bildirilmek zorundadır. Bu bilgilendirme testi yapan yer tarafından yapılır.
HİV’den korunmak için bir aşı var mı?
AİDS tedavisi sosyal güvence kapsamında mı?
Ülkemizde HİV/AİDS’le ilgili tanı ve tedavi giderleri, özel sağlık sigortaları hariç, sosyal güvence kapsamında karşılanmakta, bu kişiler gerektiği durumlarda yeşil kart uygulamasından da yararlanabilmektedirler. Ancak, AİDS tedavisinin başarısı yalnızca ilaçlara değil, yeterli ve dengeli beslenmeye, düşük stres koşullarına vb bağlıdır. Bu yüzden kişilerin çalışması, yani sürekli ve düzenli gelire sahip olması kritiktir.
